Ds. Markus: Populariteit van „neurocalvinist” Dick Swaab opvallend
Hoe is het mogelijk dat het boek ”Wij zijn ons brein” van hersenonderzoeker Dick Swaab zó populair is, juist in onze cultuur? Op die vraag gaat ds. A. Markus uit Utrecht in in Kontekstueel (tijdschrift voor gereformeerd belijden nú). „Voor christenen in de gereformeerde traditie zijn dit wel bijzondere tijden.”
„Hoe bepalend is ons brein? Volgens Dick Swaab is het alles bepalend, wij zíjn ons brein. Voor Swaab betekent dat ook dat er geen wil is en geen geest en ook geen God. (…) Voor christenen van de gereformeerde traditie zijn dit wel bijzondere tijden. Een van de grootste bezwaren tegen het gereformeerde geloven is toch de somberheid van het leven omdat alles vastligt. Alles is door God bepaald, alles wat er in dit leven gebeurt en alles wat er na dit leven zal gebeuren. Er is geen ruimte voor eigen creativiteit, voor eigen denken, voor eigen willen. Onlangs heeft Franca Treur dat nog weer eens uitgelegd aan Tijs van den Brink, in het programma ”Adieu God?”. Calvinisme staat synoniem voor determinisme en Dick Swaab noemt zich daarom gekscherend „neurocalvinist.” En dan wordt uitgerekend zijn boek een bestseller in onze cultuur waarin we zo vies zijn van het idee dat alles vastligt! Misschien gaan we het straks meemaken dat gereformeerde theologen op de barricaden gaan voor de vrije wil en voor menselijke verantwoordelijkheid. Niet om autonomie te verdedigen, maar vanuit het geloof dat God ons heeft geschapen met een wil om als verantwoordelijke mensen te leven voor zijn aangezicht. Dat geloof is onopgeefbaar voor christenen.
Gereformeerde theologie als de kampioen van de menselijke vrijheid. Het kan verkeren. Dat is overigens ook weer niet zo gek, als je bedenkt dat er in de gereformeerde (scholastieke) theologie heel veel denkwerk is besteed aan het uitspellen van hoe menselijke vrijheid kan bestaan naast God die alles in zijn macht heeft en hoe genade en de menselijke wil samengaan. Maar dat is op de opiniepagina’s van onze seculiere kranten een vergeten hoofdstuk.”