„Directeur CPB Teulings en president DNB Knot, belangrijkste adviseurs regering, oneens over aanpak crisis”, twitterde voormalig CDA-fractievoorzitter Aantjes donderdag, nadat bleek dat CPB en DNB anders aankijken tegen nut en noodzaak van extra bezuinigingen in 2014.

De tweedracht raakt de kern van een discussie die al langer speelt. Niet alleen in Nederland, maar eigenlijk in de gehele eurozone prangt de vraag of de huidige omvangrijke bezuinigings- en lastenverzwaringspakketten van overheden niet juist averechts werken in een al dalende conjunctuur.

Het Centraal Planbureau (CPB) lijkt te menen van wel. „Het bewijsmateriaal stapelt zich geleidelijk op” dat het achterblijven van de economie „mede het gevolg is van het gevoerde begrotingsbeleid”, schrijft ze in het woensdag verschenen Centraal Economisch Plan.

Volgens het Planbureau blijkt steeds duidelijker dat bezuinigen ten tijde van een recessie een veel negatiever effect heeft op de economie dan in normale tijden. „Bezuinigingen hebben dan op korte termijn nauwelijks effect op het tekort maar wel een negatief effect op de economie, waardoor de schuld als percentage van het bruto binnenlands product toeneemt”, aldus het CPB.

Om die reden moest het CPB de afgelopen jaren prognose na prognose naar beneden bijstellen. En ook om die reden boekt het kabinet, ondanks een monsterombuiging van 48 miljard euro, tot 2017 amper voortgang in het terugdringen van het overheidstekort. De overheidsschuld loopt de komende jaren zelfs alleen maar verder op, van ruim 71 procent in 2012 naar 75 procent in 2014.

Uitkijken met extra bezuinigingen dus, stelde CPB-directeur Teulings woensdag over de plannen van het kabinet om in 2014 nog eens 4,3 miljard extra te bezuinigen om het tekort onder de Brusselse normen te brengen. Er is wat hem betreft behoefte aan de uitvoering van plannen die er al liggen en verder vooral aan rust.

DNB-president Knot hing donderdag bij de presentatie van het jaarverslag van de centrale bank duidelijk aan de andere zijde van de boot. Volgens hem moet het kabinet de bezuinigingen, ook bij de huidige krimp en oplopende werkloosheid, doorzetten om zo de overheidsfinanciën bij te sturen.

Door het tekort niet aan te pakken zou de overheid volgens Knot het risico lopen een hogere rente (op dit moment nog historisch laag) te moeten betalen over de staatsschuld.

Ook daar lijkt het CPB het echter niet mee eens. Dat stelt dat het vertrouwen van financiële markten (en daarmee de lage rente) vooral in het geding kan komen als Nederland blijft „worstelen met lage groei.”

Het verschil in de taxatie van nieuwe bezuinigingen is opvallend, maar zal verder weinig gevolgen hebben voor de standpuntbepaling van politieke partijen: die haken gewoon aan bij de adviseur die hun al ingenomen standpunt vertolkt.