Hij sprak over „dreigende wolken”, maar erkende ook dat het stelsel op deze manier niet verder kan gaan. De afgelopen jaren is 100 miljoen op de gesubsidieerde rechtsbijstand bezuinigd en het nieuwe kabinet zal daar nog eens 100 miljoen bovenop snoeien.

Maar volgens staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie is ingrijpen noodzakelijk vanwege de steeds maar stijgende kosten, waardoor het stelsel „financieel volledig uit de rails” dreigt te lopen. De kosten stegen de afgelopen jaren hard. In 2006 ging het om 388 miljoen euro, maar vorig jaar was dit opgelopen tot 495 miljoen.

Volgens de staatssecretaris is de Nederlandse regeling vergeleken met andere Noord-West Europese landen „ruimhartig”. Door de bezuinigingen blijft rechtsbijstand zijns inziens voor iedereen toegankelijk, maar „wordt het wel wat duurder”.

Uit een beperkt onderzoek (een zogeheten quick scan) van het ministerie van Teeven komt naar voren dat door de bezuinigingen circa 5 procent minder mensen een beroep zullen doen op de gesubsidieerde rechtsbijstand. Dit hoeft niet perse een slechte ontwikkeling te zijn, oordeelt de bewindsman. Het kan ook betekenen dat zinloze procedures niet meer worden gestart.

Naar de mening van Teeven belanden te veel zaken bij de rechter waar een goedkopere oplossing mogelijk was. Burgers en overheid moeten naar andere oplossingen zoeken. Hij wil onder meer mediation bij scheidingen bevorderen maar verwacht ook dat mensen op een andere manier hun recht zullen zoeken, bijvoorbeeld via een vakbond of consumentenorganisatie. Plannen voor nieuwe bezuinigingen en wijzigingen zal hij eerst met het veld bespreken, beloofde hij.