De sociale partners en het kabinet reageerden opgelucht nadat zij dinsdag onverwacht snel een najaarsakkoord bereikten. De basis werd gelegd door werkgevers en werknemers, die het eerder op de dag eens werden over het bevriezen van de CAO-lonen in 2004. Ook kwamen ze overeen de lonen in 2005 vrijwel niet te laten stijgen.

In ruil voor deze loonafspraak stelt het kabinet het afschaffen van de VUT- en prepensioenregelingen met een jaar uit tot 2006. Voor april 2004 hopen kabinet en sociale partners overeenstemming te bereiken over een overgangsregeling en een nieuw stelsel voor het prepensioen. FNV-voorzitter De Waal en zijn CNV-collega Terpstra benadrukten dat zij de loonafspraak voor 2005 in de prullenbak gooien als dat overleg mislukt.

Het kabinet deed ook tegemoetkomingen op het gebied van de WAO en WW en trekt geld uit om de extra kosten voor ziekenfondsverzekerden volgend jaar te compenseren. De levensloopregeling wordt uitgesteld tot 2006. Minister De Geus van Sociale Zaken sluit niet uit dat het begrotingstekort door deze aanpassingen volgend jaar iets verder zal oplopen dan de voorziene 2,4 procent.

Premier Balkenende zei dinsdag dat „het poldermodel opnieuw zijn waarde heeft bewezen.” Het najaarsoverleg resulteerde volgens het kabinet in een „historisch akkoord.” „Hier is een stap gezet naar loonmatiging en dat zie je niet veel, ook niet internationaal”, aldus Balkenende.

„Dit akkoord is verdergaand dan dat van Wassenaar,” zei minister Zalm van Financiën, verwijzend naar het veelbesproken akkoord van 1982, dat een periode van economisch herstel inleidde. „En dat zonder grote bedragen uit de schatkist zoals door sommigen werd bepleit. Dit was een goede dag voor Nederland.”

De vakbonden zijn overwegend tevreden met het bereikte akkoord. FNV-voorzitter De Waal noemde het akkoord „het minst slechte van vele kwaden.” Zijn CNV-collega Terpstra sprak van een „baanbrekend akkoord.” Volgens werkgeversvoorman Schraven van VNO-NCW is de „BV Nederland” de grootste winnaar van deze „mega-investering in de economie.”

Vakbond De Unie, de grootste binnen de vakcentrale MHP, verwerpt het najaarsakkoord en zal het negatief voorleggen aan de leden. Volgens voorzitter J. Teuwen leidt dit akkoord „zeker niet tot meer werkgelegenheid en verbetering van de productiviteit en innovatiekracht van het bedrijfsleven.”

SP-leider Marijnissen twijfelt aan de geloofwaardigheid van de vakcentrales. Hij vindt dat de vakbondsleden het akkoord moeten afwijzen. De meeste andere politieke partijen reageerden wel positief op het bereikte akkoord. De regeringspartijen vinden dat er alleen maar winnaars zijn.

De voorzitters van de vakcentrales en werkgeversorganisaties moeten het resultaat nog ter goedkeuring voorleggen aan hun leden.