Hoogleraren pleiten voor persoonlijke vrijheid wetenschappers
AMERSFOORT – In het wetenschappelijk debat moet ruimte zijn voor persoonlijke opvattingen. Deze kunnen zelfs, na zorgvuldige toetsing, leiden tot nieuwe wetenschappelijke inzichten.
Die boodschap ventileren 27 hoogleraren in een open brief. Zij reageren op de commotie die ontstond nadat prof. Onno van Schayck, verbonden aan de Universiteit Maastricht, in een filmpje had verteld over het onverklaarbaar aangroeien van een te kort been, 25 jaar geleden. Hij noemde dat een wonder en werd daarover aangevallen door collega’s die zijn verhaal niet vinden passen bij een wetenschapper.
De 27 hoogleraren die de dinsdag verstuurde open brief, een initiatief van het platform ForumC in Amersfoort, ondertekenden, vinden de commotie rond Van Schayck „een ongewenste beperking” van de vrijheid van wetenschappers, aldus prof. Henk Jochemsen dinsdagmorgen desgevraagd.
„In het publieke debat moet ruimte zijn voor persoonlijke opvattingen. Deze kunnen zelfs tot nieuwe wetenschappelijke inzichten leiden. Wetenschap bedrijven is een associatief, creatief proces. Persoonlijke opvattingen mogen een rol spelen, mits ze zorgvuldig worden getoetst.”
Dat geldt volgens Jochemsen niet voor het beenwonder. „Van Schayck heeft dat voorbeeld zelf nadrukkelijk buiten de wetenschap gehouden. Hij heeft er pas na aandringen iets over verteld en dat uiterst behoedzaam. We grijpen dit voorval wel aan om te pleiten voor openheid in het wetenschappelijk debat.”
Het kan niet zo zijn dat wetenschappers in het openbaar alleen mogen spreken over de stand van zaken op hun eigen vakgebied, aldus de brief. „Dat zou de vrijheid van meningsuiting voor wetenschappers sterk beperken.” De hoogleraren willen „goede wetenschap bevorderen en tegelijk de individuele wetenschappers hun persoonlijke vrijheid gunnen. Goede wetenschap laat die ruimte.”
Of de ondertekenaars allemaal christen zijn, durft Jochemsen niet te zeggen. „Ik weet dat ForumC ook niet-christenen heeft benaderd. Sommigen van hen hebben positief gereageerd op de brief, maar of ze ook getekend hebben, is mij niet bekend. De brief is een snelle actie geweest waarover weinig is vergaderd.”
Juist wetenschappers moeten de ruimte hebben om „dwarse uitspraken” te doen, vinden de ondertekenaars. „We moeten waken voor een klimaat waar ophef een maatstaf wordt voor wat iemand in het openbaar mag zeggen. In dat geval verruilt onze samenleving het maatschappelijk debat voor een lynchcultuur.”
De open brief is ondertekend door onder anderen de hoogleraren Lans Bovenberg, Gijsbert van den Brink, Govert Buijs, Cees Dekker, Frank van der Duyn Schouten, Gerrit Glas,
George Harinck, Henk Jochemsen, James Kennedy, Siebren Miedema, Renée van Riessen, Kees Roos, Pieter Slootweg en René van Woudenberg.