Een oude man op Java wordt begraven
Salatiga, op Java, Indonesië. Een oude man wordt begraven.
Ds. C. van Ekris uit Zeist was vanaf 2002 namens de GZB op Java; hij blikt terug op begrafenisrituelen op het eiland. „Op de dag dat iemand overlijdt wordt hij al begraven. Ik had een student die om 10.30 uur uur een brommerongeluk kreeg, en die we om 15.00 uur aan het begraven waren. Zijn moeder zat hysterisch snikkend in haar huisje. Dat ging door merg en been.”/ graag laten staan voor digitaal! Begrafenissen zijn sterk sociale gebeurtenissen, zegt ds. Van Ekris. „De familie huilt en rouwt, buurvrouwen beginnen te koken en snacks te maken, buurmannen zetten stoelen klaar en regelen een luidspreker voor de imam of predikant.” Als condoleanceritueel zitten mensen gewoon een hele tijd bij elkaar, te roken en thee te drinken. In het huis van de overledene wordt een preek of overdenking gehouden. „Ik heb vaak gemerkt hoezeer de theologische thema’s van voorzienigheid –God heeft een doel hiermee– en van de hoop en de zekerheid van het geloof een enorme plek innemen.” Tegelijk spelen bijzondere verhalen rondom het sterven –rond geesten, of speciale tekens– in Salatiga een grote rol. „Daar houden mensen zich aan vast. Ook laatste woorden zijn zeer belangrijk.”
Na het overlijden van een dierbare wordt op de derde dag, de zevende, de veertigste en de honderdste dag een huisbijeenkomst gehouden om de overledene te gedenken. Deze momenten zijn „gechristianiseerd”, aldus ds. Van Ekris. „De gemeente komt bij de rouwende, er wordt gelezen, gebeden, de Schrift overdacht en wat gegeten. Ik ben dat later gaan zien als een prachtige, subtiele vorm waarbij de rouwenden niet aan hun lot worden overgelaten, maar geholpen worden de gemeenschap weer in te komen; het helpt tegen het isolement, tegen de verstikking van de rouw.”