„Mijn eigen leven vind ik niet belangrijk. Wel dat Rusland in genade en roem leeft.” Zo sprak de man die nu in het middelpunt staat van de Russisch-Nederlandse betrekkingen: tsaar Peter de Grote (1672-1725). Die bijnaam ”de Grote” past om meer dan één reden. Met meer dan twee meter lengte was Peter een boom van een vent. Hij werd bekend als vernieuwer van Rusland, een duizendpoot die vastbesloten was het land te moderniseren naar west-Europees voorbeeld. „We hebben het zonder overdrijving over de beroemdste Rus aller tijden”, aldus Paul Mosterd vanmorgen tijdens een persbijeenkomst in Hermitage Amsterdam.

De tentoonstelling ”Peter de Grote. Een bevlogen tsaar” vindt plaats in het kader van het Nederland-Ruslandjaar 2013. Prins Willem-Alexander zal vrijdag 8 maart de opening verrichten. De expositie zal geopend zijn tot 13 september. In het kader van het Nederland-Ruslandjaar brengt de Russische president Vladimir Poetin op 8 april een bezoek aan Nederland.

Om zijn eigen Rusland moderner en sterker te maken trok Peter de Grote naar West-Europa om inspiratie op te doen. „Ik wil dat mensen kijken en leren”, zei hij, en gaf zelf het goede voorbeeld. Op een scheepswerf in Zaandam ging hij aan de slag als timmerman. In Amsterdam werkte hij op een werf van de VOC. Deze doe-het-zelf-tsaar zou een goede patroon van het MBO zijn geweest: als geen ander erkende hij het belang van vakmanschap. Als een spons zoog hij de kennis op over scheepsbouw, instrumenten maken, timmerwerk, etsen, secties verrichten, tanden trekken, papier scheppen, tuinen ontwerpen. Uiteindelijk beheerste hij veertien ambachten.

Vooral de persoonlijke voorwerpen geven een goede indruk van deze tsaar: zijn opgezette hond, de schitterende kostuums, zijn mobiele toiletpot, zijn amputeerzaag, de koets waarin hij zich verplaatste of het apothekerskistje dat hij meenam. Al op jonge leeftijd kocht hij een Rembrandt voor 80 gulden, waarmee hij de basis legde voor de collectie van de Hermitage St. Petersburg. In totaal zijn er in Amsterdam meer dan 700 objecten te zien.

Zaterdag gaat in Zaandam ook het Czaar Peterhuisje open voor publiek. Dit huisje, onderdeel van het Zaans Museum, is de laatste maanden ingrijpend gerestaureerd. Het Czaar Peterhuisje werd in 1632 als arbeidershuisje gebouwd van oud scheepshout. Peter de Grote logeerde er in 1697.

Parallel aan de expositie in Hermitage Amsterdam opent The Ritman Library op maandag 11 maart de tentoonstelling ”Een nieuwsgierige Tsaar: Peter de Grote ontdekt de Geheimen der Natuur - in Amsterdam”.

Op 28 maart organiseert reisbureau Historizon een dagtocht over Tsaar Peter de Grote en 400 jaar betrekkingen Nederland-Rusland. Op het programma staan onder meer een bezoek aan Zaandam met het Tsaar Peter Huisje en een uitgebreid bezoek aan de Hermitage.

www.hermitage.nl