PVV-leider Wilders vroeg de Kamervoorzitter om volgende week een debat in te plannen over de nieuwste cijfers van het CPB. ‘Probleem’ was dat het CDA reeds een dag eerder een soortgelijk debat had aangevraagd over ongeveer hetzelfde thema, te weten over de verslechterende economie en de oplopende werkloosheid.

Kamervoorzitter Van Miltenburg probeerde, alleszins begrijpelijk, beide verzoeken te integreren. Maar stuitte op de koppigheid van PVV en CDA, die beiden per se wilden dat het debat hún naam droeg. De andere partij moest zich dan maar bij hen „aansluiten.” En beslist niet andersom.

Te gênant voor woorden, ook al omdat het Van Miltgenburg bijna een kwartier kostte om aan dit kinderachtige geharrewar een eind te maken.

Wie cynisch wil worden over de politiek hoeft zich daar niet voor in te spannen. Neem slechts de opgewonden reacties van de politiek op de nieuwste cijfers van het Centraal Planbureau (CPB). Alsof we niet drommels goed weten dat we ons volgend jaar waarschijnlijk weer slap lachen over deze cijfers, omdat ze voor de zoveelste keer ver bezijden de werkelijkheid blijken te zitten.

Een derde voorbeeld uit de achterliggende week. Is het niet om te gillen dat de PvdA enerzijds met die rechtse VVD regeert, en anderzijds via haar wetenschappelijk instituut het project “Over wat van Waarde is” lanceert, waarmee zij verwoede pogingen doet haar linkse gezicht op te poetsen? Eet die partij dan niet van twee walletjes?

Nee, toch niet. En goed beschouwd valt van alle drie deze voorbeelden nog net iets meer te zeggen. Het gehakketak van PVV en CDA is beschamend, maar staat gelukkig niet model voor het hele politieke bedrijf. Het zware leunen op het CPB komt naïef over, maar politici hebben nu een maal weinig anders om zich voor toekomstig beleid aan vast te klampen.

Nog meer kanttekeningen kunnen geplaatst worden bij de vermeende Januskop van de PvdA. Want ís het, nauwkeuriger bekeken, eigenlijk wel zo vreemd als een partij enerzijds zoveel mogelijk invloed probeert uit te oefenen op het landsbestuur –wat altijd flinke concessies vereist op de eigen doelstellingen–, maar anderzijds blijft nadenken over hoe zijzelf, als zij het alleen voor het zeggen had, de maatschappij het liefst zou inrichten?

In feite is dat alleen maar prijzenswaardig. Er valt immers veel voor te zeggen om als partij niet pas nadat je het land een aantal jaren hebt geregeerd, maar continu jezelf af te vragen waartoe je ook alweer op aarde bent. Laat een partij ook intern gerust enig dualisme ten toon spreiden tussen praktijkmensen en ideologen. Daar wordt geen enkele politieke groepering minder van.

Dát de PvdA op het punt van ideologische herbronning iets te winnen heeft, staat vast. Partijvoorzitter Spekman erkende dat deze week, op een bijeenkomst waarop hij het boek “Het geluk van links” van de schrijver Tom Pauka in ontvangst nam, ruiterlijk. Het voormalige Kamerlid –„Ik ben uit de actieve politiek gestapt om iets te kunnen doen aan de lange-termijn-adem van de sociaaldemocratie”– noemde diverse beleidsinhoudelijke punten waarop de PvdA aan zelfreflectie moet doen. Zo is bij de sociaal-democraten het middel vaak het ideaal geworden, mijmerde Spekman. „Sociale uitkeringen wáren een middel om de maatschappij leefbaar te houden, maar werden voor ons een instrument dat we hoe dan ook in stand wilden houden.”

Het belangrijkste middel om cynisme over de politiek te bestrijden, is letten op je eigen integriteit, betoogde de PvdA-voorzitter verder. „Wat wij met de mond belijden, moeten we ook in de praktijk brengen. Het is natuurlijk te gek voor woorden dat ons partijkantoor nog altijd niet toegankelijk is voor gehandicapten. Met dat soort inconsistenties snoeren we onszelf als politici de mond.”

Het is waar, politiek lokt vaak uit tot cynisme. Toch brengt een eenzijdig schamperen op de politiek niemand verder. En zolang er in elke partij nog een handvol integere politici rondloopt –types zoals Hans Spekman, waarvan de eenheid in leer en leven als het ware afspat–, is cynisme ook niet op zijn plaats. Zolang is er voor de politiek nog best enige hoop.