Openheid van Wisse Smit over de aard van haar relatie met de inmiddels overleden crimineel Klaas Bruinsma had de affaire rond haar huwelijk met prins Johan Friso wellicht kunnen voorkomen, zei CDA-fractievoorzitter Verhagen vrijdag voor de televisie. Hij noemde het besluit van het kabinet om geen toestemmingswet in te dienen, „moedig en buitengewoon verstandig.” De CDA’er roemde het snelle optreden van premier Balkenende, die volgens Verhagen niets anders kon doen dan uitgaan van informatie die het stel zelf gaf.

Datzelfde deed VVD-fractieleider Van Aartsen. Hij vindt dat door het vlugge handelen van premier Balkenende in de affaire een crisis in de monarchie is voorkomen. Hij noemde het „verstandig” dat het paar zelf de conclusie heeft getrokken dat het geen toestemming meer moet vragen voor het huwelijk na de „ernstige fout” die het heeft gemaakt.

De derde coalitiepartij, D66, wil zo snel mogelijk duidelijkheid over het onderzoek dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) naar het verleden van Wisse Smit heeft gedaan. Fractievoorzitter Dittrich zette vraagtekens bij de grondigheid van het onderzoek.

LPF-leider Herben wil minister Remkes van Binnenlandse Zaken naar de Kamer roepen voor een spoeddebat over het werk van de AIVD. Ook hij is zeer ontevreden over het werk van de inlichtingendienst.

De SGP betreurt de gang van zaken rond het paar diep, aldus fractievoorzitter Van der Vlies. Nog vorige week riep hij de Kamer op te wachten met voorbarige reacties tot de regering het hele verhaal boven tafel had. „Dat is nu gebeurd, maar heel anders dan wij hadden gehoopt.” Van der Vlies wil het Koninklijk Huis „wijsheid en kracht van God toebidden.”

Rouvoet (ChristenUnie) vreesde vorige week al dat de toestemmingswet voor het huwelijk er niet zou komen. Daarom drong hij toen aan op snelle duidelijkheid. De manier waarop nu uitsluitstel is gekomen, „voelt echter aan als een nederlaag”, zei Rouvoet in een eerste reactie. Hij noemde het een „pijnlijke, maar verstandige en onvermijdelijke” beslissing van het kabinet om geen toestemmingswet in te dienen.

SP-leider Marijnissen gaf Balkenende een compliment. „Hij heeft een duidelijke streep getrokken.” Marijnissen denkt dat het verleden van Wisse Smit een constitutionele crisis had kunnen veroorzaken als haar omgang met crimineel Bruinsma aan het licht was gekomen na haar huwelijk met prins Johan Friso. Volgens de SP’er moet Balkenende misdaadverslaggever Peter R. de Vries, die de bal aan het rollen bracht, altijd dankbaar zijn dat hij het verleden van Wisse Smit boven water heeft gehaald.

Voor GroenLinks had de relatie van Wisse Smit met Bruinsma op zich geen struikelblok hoeven zijn, maar plaatsvervangend fractievoorzitter Vos van GroenLinks noemde vrijdag het besluit van het kabinet „onvermijdelijk. De integriteit van het paar is ter discussie komen te staan.” Ze wilde nog geen oordeel over Balkenende uitspreken.

Ook PvdA’er Kalsbeek wil dat niet. Ze verbaast zich er wel over dat ex-premier Kok al in 2001 heeft geweten van de relatie tussen Wisse Smit en Bruinsma. Oud-premier Kok (PvdA) zei vrijdag via de Rijksvoorlichtingsdienst inderdaad al in 2001 van contacten tussen de verloofde van prins Johan Friso en Bruinsma te hebben gehoord. Die informatie vormde op dat moment voor hem geen aanleiding om actie te ondernemen.