„Dit is toch creatief boekhouden en heeft de geur op z’n minst van een truc. Daardoor vind ik dat niet het goede voorbeeld wordt gegeven. Het is potentieel niet goed voor de reputatie van de overheid in de richting van de eigen financiële sector en ook in de richting van buitenlandse overheden”, zei Hoogduin maandag in een hoorzitting in de Tweede Kamer.

Hij sprak ook van „onhelder boekhouden” op zowel de balans van DNB als op de rijksbegroting. „Eigenlijk presenteer je een dalende schuld en een lager tekort terwijl onderliggend niks wordt veranderd. Dat wordt nog erger als het gepresenteerd wordt als een meevaller. Er is geen meevaller, er is iets verschoven op posten.”

De garantie is volgens Hoogduin ook in zekere zin „een loze garantie”, omdat de staat toch al verplicht was om er voor te zorgen dat de centrale bank voldoende gekapitaliseerd is en garant staat voor verliezen of schulden. Die verplichting geldt al uit het Verdrag van Maastricht uit 1992 dat de basis vormde voor de euro. „Het enige wat dit doet is het ietsjes opfleuren van het begrotingstekort gedurende een aantal jaren”, zei Hoogduin.

De transactie is volgens de hoogleraar niet tegen de wet. Hij is „keurig geboekt conform de regels”. Hij schat in dat de Europese Commissie wel door de ‘truc’ heen zal kijken als Nederland net onder de begrotingsnorm van 3 procent terecht komt.

Volgens de afspraak tussen Dijsselbloem en DNB draagt DNB dit jaar 813 miljoen euro winst af aan de schatkist. Volgend jaar is dat 877 miljoen euro. Tot en met 2017 gaat het om een bedrag van in totaal 3,2 miljard euro.

Dijsselbloem verdedigde de regeling onlangs door te zeggen dat de staat onder alle omstandigheden garant staat voor risico’s bij DNB en dat het niet verstandig is om miljarden bij DNB in een potje te stoppen voor het geval leningen uit Zuid-Europa niet terugkomen.