Na enkele centrale lezingen konden we ons in tal van workshops laten bijpraten over allerlei aspecten uit het leven van onze leerlingen. Het werd een zinvolle dag.

Bij het zien van de beelden van het door jongeren veel gespeelde computerspel World of Warcraft (WoW!) op een groot scherm kon ik een gevoel van vervreemding niet onderdrukken. Is dit de wereld waarin jongeren leven? Wat zoeken ze daar toch? Het antwoord op de laatste vraag wordt duidelijk als je de boodschap van het spel verstaat: de speler is zelf de hoofdpersoon, hij scoort, hij behaalt overwinningen, hij wordt gediend door engelen. Kortom: hij doet ertoe. Ik heb niet de illusie dat gamen onder reformatorische leerlingen niet voorkomt. Onderzoeken laten zien dat het verschil tussen onkerkelijke jongeren en de refojeugd wat betreft deelname aan cultuuruitingen hooguit gradueel is.

Martine Delfos, een van de hoofdsprekers van de dag, begon haar bijdrage met een rake typering. „Mijn buurman ken ik niet, maar ik chat met een Chinees.” Vervolgens karakteriseerde ze de huidige cultuur door zeven transities te noemen, overgangen die de wereld van jongeren compleet veranderd hebben: 1. Van straatcultuur naar internet. 2. Van verbergen naar onzichtbaar worden. 3. Van onwetendheid naar schijnzekerheid. 4. Van seks zoeken naar ermee overspoeld worden. 5. Van veraf naar dichtbij. 6. Van snelheid naar voorbij de menselijke maat. 7. Van bereikbaar naar beschikbaar.

„De wereld van jongeren is veranderd, maar jongeren zijn hetzelfde gebleven”, was haar boodschap. „Die nieuwe wereld roept vragen op, die onder leiding van ouderen beantwoord moeten worden. Geef ze enige ruimte, laat ze experimenteren. Maar voed ze wel op. Ze hebben behoefte aan structuur, aan rolmodellen.”

Gebedslijstjes

Jongeren zijn niet veranderd. Ze hebben alleen –minstens zo veel als vroeger– opvoeding nodig. Kun je opvoeden, in een tijd waarin ouderen zelf zo worstelen met hun eigen staan in de cultuur? Ja, dat kan. Want zo verschrikkelijk is die wereld nu ook weer niet veranderd. De geest ervan is hetzelfde gebleven, alleen de techniek heeft een grote ontwikkeling doorgemaakt.

Ouders moeten terug naar de ankers van het bestaan. Zij zijn volwassen, hebben zich een levensovertuiging eigen gemaakt. Zij zijn –als het goed is– geworteld in de Schrift. Opvoeden is met overtuiging en authentiek jongeren voorleven vanuit het Woord. Dat is niet hetzelfde als pasklare antwoorden geven. Integendeel, daar zit geen jongere op te wachten. Het is zoekend je weg gaan. Wat betekenen nieuwe ontwikkelingen voor mijn omgang met de Heere? Dragen ze bij aan mijn roeping om voor Hem te leven, of juist niet?

Daarom –zo zei een volgende spreker– zal niet de ratio voorop moeten gaan in het omgaan met de Bijbel, maar het hart. Zien jongeren in mijn leven dat ik ermee worstel? Dat ik geen bezitter ben, noch van wijsheid, noch van geloof, maar dat ik een bedelaar bij God ben? Daarom is er vooral veel gebed nodig voor jongeren.

Een derde inleider wees op de noodzaak van het zien van jongeren door de ogen van Jezus: met liefde en bewogenheid. Wij hebben wel gebedslijstjes van Open Doors, maar hebben we ze ook van onze leerlingen? „Neem de klassenlijst als uitgangspunt”, zo adviseerde hij. „En draag elke avond een andere leerling in je gebed op aan de Heere. Dan zul je ze vervolgens ook anders benaderen in hun vragen en hebbelijkheden.”

Bonhoeffer

Is de wereld wel zo veel veranderd? De geest ervan is hetzelfde gebleven. Het is de wereld die volgens 1 Johannes 2:16 bestaat uit wellust, hebzucht en hoogmoed. In die wereld ligt, naar onze natuur, het hart van onze kinderen en van onszelf. Maar liefde tot die wereld kan volgens Johannes nooit samengaan met liefde tot God. „En deze wereld gaat voorbij, en haar begeerlijkheid. Maar die de wil van God doet, blijft in der eeuwigheid.” Dat moet de kernboodschap van de opvoeding zijn.

De wereld is niet zo veel veranderd, maar de verleidingen zijn nog nooit zo heftig geweest. De ruimte om te zondigen is overweldigend groot. De vrijheid om als christen te leven wordt ingeperkt. De waarheid van Gods Woord wordt alom ontkend. Hoe zou je als jongere ooit staande kunnen blijven in zo’n wereld? Hoe kun je als volwassene in deze wereld jongeren voorleven? In de jongste Oogst, het tijdschrift van Stichting Tot Heil des Volks, werd in dit verband een uitspraak van Bonhoeffer aangehaald. „Door te bidden, het goede te doen en te wachten op God.”

Op onze personeelsstudiedag wordt altijd veel gezongen. Dat doet iets met mensen, zo merkte een naar eigen zeggen „niet-gelovige” inleider verwonderd op. Het maakt emoties los. Laat er onder ons veel gezongen worden: „Uw Koninkrijk koom’ toch o Heer (…) Totdat G’ Uw rijk volmaken zult.”

Reageren? welbeschouwd@refdag.nl