In dertien Europese landen leven zogenaamde ontheemden in eigen land in erbarmelijke omstandigheden met amper voedsel en schoon drinkwater en geen kans op werk. Dat staat in een vrijdag gepubliceerd verslag dat IDP Project opstelde in opdracht van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).

Wereldwijd zijn er zo’n 25 miljoen ontheemden in eigen land, twee keer zo veel als het aantal mensen dat naar een ander land is gevlucht en daardoor volgens het internationale recht aanspraak maakt op de status van vluchteling. Vaak kunnen hulporganisaties de ontheemden niet bereiken omdat regeringen ze als een binnenlandse aangelegenheid beschouwen.

De grootste groep ontheemden zijn de bijna 1 miljoen Koerden die tussen 1994 en 1999 uit hun huizen in Turkije werden verdreven. De Turkse regering houdt het op 384.000 en zegt dat de Koerden „emigreerden.”

In Azerbeidzjan zijn er zo’n 575.000 mensen die niet terugkeren in de door Armenië bezette enclave Nagorno-Karabach. Bijna tien jaar geleden werd daar een wapenstilstand afgekondigd, maar beide landen kunnen geen overeenstemming bereiken over een definitieve status van de enclave. Ook in Bosnië-Herzegovina, Cyprus, Georgië, Rusland en Servië en Montenegro zijn grote groepen mensen ontheemd.

Ook als ze eenmaal teruggekeerd zijn naar hun huizen, zijn de problemen nog niet opgelost. De teruggekeerde vluchtelingen in Kroatië en Bosnië worden gediscrimineerd en hebben het economisch zwaar. In Rusland moesten vluchtelingen waarschijnlijk gedwongen terugkeren naar de opstandige deelrepubliek Tsjetsjenië.