Columnist Braaf memoreerde donderdag dat een jaar geleden het rapport ”De mantel der liefde” uitkwam (RD 7-2). Het rapport van Movisie gaf op basis van een quickscan een beeld van huiselijk en seksueel geweld in de biblebelt. De inhoud gaf alle aanleiding om te werken aan verandering. Braaf veronderstelt dat er weinig is veranderd („men drinkt een glas, doet een plas en alles blijft zoals het was”) en slaat alarm.

De columnist heeft gelijk. Een cultuur verandert niet van de ene dag op de andere. Vorig jaar kwam rond deze tijd de zaak in Westkapelle in de media. Ouders wisten wie ”Joost Flikkerdoos” was. Zij waarschuwden hun zoontjes, maar deden zelden tot nooit aangifte. Het is wachten op het in de pers komen van een volgende zaak elders in de biblebelt.

Misbruik komt in de gereformeerde gezindte vaak voor. De afgelopen vier weken kreeg ik zelf twee nieuwe cases te verwerken: een man die zich regelmatig aan een kleindochter van twaalf vergreep en een docent uit het voortgezet onderwijs die een financiële schikking trof met een slachtoffer maar nog steeds voor de klas staat (is betaalde seks acceptabel?). Ik ben het eens met Braaf: het is genoeg geweest. Ook ik wil dat er meer gebeurt.

Tegelijkertijd weet ik hoe hard er achter de schermen is gewerkt aan preventie en bestrijding. Het was alleen al bijzonder om te zien dat kerkelijke ligging daarbij geen enkele rol speelde. Bij de vervolgactiviteiten die na het verschijnen van het rapport zijn ondernomen, reikten organisaties en mensen die meewerkten aan de quickscan elkaar de hand. Omdat ze zich bewust zijn van het schrijnende feit dat cultuurverandering soms een generatie en nog vele slachtoffers vraagt, zijn de eerste activiteiten gericht op ouders van jonge kinderen en pubers en het voortgezet onderwijs.

Vorige week werden er twee preventieve initiatieven gepresenteerd. Allereerst de SGJ-cursus ”Seksualiteit: goed voorbereid”, waarin ouders en opvoeders onder leiding van professionals spreken over het goede van seksualiteit én de grenzen die eraan gesteld moeten worden. De cursus kan door wie maar wil worden ‘ingekocht’ (bijvoorbeeld door reformatorische scholen of kerkenraden).

Het tweede initiatief bestaat uit de lesmethode ”Be loved”. Deze methode is specifiek voor het reformatorisch voortgezet onderwijs ontwikkeld en sluit aan op de basisschoolcursus ”Wonderlijk gemaakt”. Het is een leerlijn die ingaat op seksuele diversiteit zoals de overheid dat wenst, maar de Bijbel als richtinggevend kader hanteert.

Aan seksuele weerbaarheid van leerlingen wordt nadrukkelijk gewerkt. Je kunt tenslotte pas tijdig ”nee” zeggen als je weet waar de grenzen van het betamelijke liggen. Docenten krijgen adequaat ondersteuning wanneer ze met dit materiaal (gaan) werken. Dit voorjaar bieden Movisie en SGJ Christelijke Jeugdzorg een training aan aan professionals van onder meer GGD’en en AMK’s die in hun werk in contact komen met bevindelijk gereformeerden. Het doel van deze cursus is dat deze (veelal seculiere) professionals zicht krijgen op de bevindelijk gereformeerde cultuur.

Wat meer buiten mijn directe gezichtsveld ontwikkelen VGS en het Ds. G. H. Kerstencentrum initiatieven, timmert de CHE met Eleos aan de weg, is de Vluchtheuvel ermee bezig, evenals De Driehoek en een aantal kerken.

Vertegenwoordigers van onder meer de jeugdbonden, het lectoraat identiteit (Hoornbeeck) en Driestar Educatief ontmoetten elkaar onlangs bij een brainstormsessie om te kijken hoe onderzoek naar seksualiteit in bevindelijk gereformeerde kring een bijdrage kan leveren aan bescherming tegen de lasten van lusten.

Graag doe ik een beroep op het Reformatorisch Dagblad om alle ruimte te geven aan die verhalen, juist nu ”De mantel der liefde” een jaar geleden met het nodige publicitaire tromgeroffel is verschenen. Laat potentiële daders de hete adem in de nek voelen, zodat zij zich bezinnen voor zij beginnen, en geef slachtoffers steun in de rug om hulp te zoeken.

De zaak blijft echter uiterst weerbarstig. Er is hard gewerkt aan de opzet van méér en met elkaar samenhangende plannen die maken dat niemand meer kan zeggen: we wisten het niet en konden niets voorkomen. Er is alleen één probleem waarop tot nu toe bijvoorbeeld het aanvragen van subsidie stukloopt, namelijk dat ‘tijd’ geld kost en het laatste ontbreekt.

Soms droom ik ervan dat refo-organisaties actiever de boer op gaan met hun goede plannen (maar ”be good en tell it” past niet bij de bevindelijk gereformeerde cultuur). Ook droom ik van ”crowdfunding” in refostijl: een landelijke collecte in alle kerken voor het bestrijden van schending van Bijbelse waarden en normen op seksueel gebied in de achterban. Wie neemt de handschoen op en geeft de ondraaglijke traagheid van cultuurverandering iets meer vaart?

De auteur is freelance cultureel antropoloog. Zij is doet daarnaast promotieonderzoek naar wereldverkenning van jongeren uit reformatorische kring en de invloed daarvan op hun denken en doen.