Ten opzichte van een jaar eerder lag de consumptie van huishoudens 2,3 procent lager. De investeringen kwamen 5,2 procent lager uit. Ook waren er 93.000 banen minder. De export is een lichtpuntje: die steeg met 3,2 procent.

Het derde kwartaal liet ook al een krimp zien van 1 procent ten opzicht van het tweede. Het is de derde keer sinds 2009 dat de Nederlandse economie in recessie is. Van een recessie is sprake als de economie twee opeenvolgende kwartalen krimpt.

Reacties

Volgens minister Henk Kamp van Economische Zaken laten de nieuwe ramingen zien dat burgers en bedrijven het in economisch opzicht moeilijk hebben. „Het herstel van de Nederlandse economie komt niet vanzelf. Om het vertrouwen in de economie te herstellen, versterkt het kabinet de economie door te hervormen.”

Volgens minister Lilianne Ploumen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking vergroot handel de hoop op herstel: „De groei van de export laat zien dat de weg uit de crisis via het buitenland loopt. We mogen dus de boot niet missen in de nieuwe groeitijgers, bijvoorbeeld in Afrika. En onze eigen investeringen lopen terug, dus we moeten hoogwaardige investeringen uit het buitenland halen. Vorig jaar haalde de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) 170 buitenlandse investeringsprojecten, goed voor 930 miljoen euro en 5166 arbeidsplaatsen, binnen. Zo brengt buitenlandse handel binnenlandse banen.”

PVV-fractievoorzitter Geert Wilders: „Dit is een krimpkabinet dat zorgt voor faillissementen, oplopende werkloosheid en een zeer laag consumentenvertrouwen, we hebben belastingverlaging nodig om uit de recessie te komen en geen belastingverhoging. Dit kabinet is slecht nieuws voor Nederland en moet opstappen, hoe eerder we verkiezingen krijgen hoe beter.”

Mark Harbers, financieel woordvoerder VVD: „Deze cijfers komen voor mij niet echt onverwacht. We weten al een tijdje dat we in economisch zwaar weer zitten. Bovendien zie ik een klein lichtpuntje. In het derde kwartaal liet ook de export waarvan Nederland het voor een belangrijk deel moet hebben, het afweten, maar die trekt nu gelukkig weer wat aan. De nieuwe cijfers tonen aan dat de coalitie verder moet gaan met hervormen en de financiën op orde brengen. Of de nieuwe tegenslag een reden is om bij Brussel om clementie te vragen bij het terugdringen van het financieringstekort? Daar ga ik nu niet over speculeren. We wachten op de nieuwe ramingen van het Centraal Planbureau eind deze maand.”

Arnold Merkies, Tweede Kamerlid SP: „Het zijn dramatische cijfers. Een hogere werkloosheid, afnemende consumptie en het vertrouwen van mensen in de economie neemt ook niet toe. Maar dit komt niet zomaar uit de lucht vallen. Vooral het consumentenvertrouwen heeft te maken met het kabinetsbeleid en de afnemende koopkracht. En bij het huidige beleid zie ik dat niet verbeteren, eerder verslechteren. Mensen maken zich nu zorgen over de koopkracht, maar er komt natuurlijk een moment dat bepaalde groepen het echt niet meer hebben.”

CNV-voorzitter Jaap Smit: „Kabinet en werkgevers moeten nu met spoed binnenlandse investeringen stimuleren en daarmee rust en duidelijkheid creëren. Er is behoefte aan een consistent beleid dat herkenbaar is en waar dit kabinet op af te rekenen is. En er ligt ook een verantwoordelijkheid om op korte termijn met sociale partners een stevige, toekomstgerichte sociale agenda op te stellen. Dit kabinet moet ‘durfgeld’ uitgeven: investeren in de sociale agenda om het vertrouwen van mensen te herwinnen. Mensen (en bedrijven) investeren niet meer, omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn.”

Henk Nijboer, financieel specialist van de PvdA: „We gaan door een moeilijke tijd, dat is bekend. Gelukkig trekt de export weer wat aan. Het kabinet en de coalitie moeten nu koers houden. Doorgaan met de hervormingen, zoals van de woningmarkt, waarover woensdag een akkoord is gesloten. Ook moeten we ons aan de financiële afspraken in het regeerakkoord houden. Of er dit jaar extra moet worden bezuinigd? Over cijfers praat ik pas als de nieuwe ramingen van het Centraal Planbureau bekend zijn.”

Wouter Koolmees, financieel specialist D66: „De cijfers over 2012 zijn zorgelijk, maar niet onverwacht. Het geeft aan dat de economie nog steeds heel fragiel is. De hoofdlijn is nu recessie na weer een kwartaal krimp, maar dat beeld is negatiever dan onderliggende ontwikkelingen aangeven. Ik zie ook lichtpuntjes, in de wereldeconomie gaat het beter. Maar de zekerheid en het vertrouwen moeten terugkomen. Ik verwacht dat zaken als het woonakkoord helpen dat mensen er weer vertrouwen in krijgen en weer durven investeren. Dat betekent dus dat wij door moeten gaan met grote hervormingen (arbeidsmarkt en wonen) die eigenlijk al 10 jaar geleden hadden moeten doorvoeren.”

Bram van Ojik, fractievoorzitter GroenLinks: „De cijfers tonen aan dat de politiek van bezuinigen ons de crisis niet uithelpt, maar juist dieper erin. Terwijl dit kabinet vooral op het huishoudboekje past, verliest het de mensen waar het om gaat uit het oog. Zo komt in het regeerakkoord het woord werkgelegenheid slechts twee keer voor. Twee keer! Bij het tweede kabinet-Rutte is er nog niet het begin van een visie op het tegengaan van de werkloosheid. Wat GroenLinks betreft gaan we duidelijke keuzes maken: maak werk goedkoper en vervuiling duurder. Dat creëert pas banen.”

Elbert Dijkgraaf, Tweede Kamerlid voor de SGP, stelt op Twitter dat de economie beperkt is gekrompen. „Vooral bouw en bestedingen zijn een probleem. Goed dat er woonakkoord is. Meer ruimte voor bouw en kopers

Eddy van Hijum, Tweede kamerlid voor het CDA: „De nieuwe cijfers van het CBS geven aan dat Nederland nog altijd in zwaar economisch weer verkeert. De consumptie van huishoudens blijft achter en de investeringen, vooral in de bouw, blijven teleurstellend. Het vertrouwen in de economie blijft op een veel te laag peil. Bovendien zijn er in Nederland in een jaar tijd 93.000 banen verloren gegaan. Dit alles baart het CDA bijzonder grote zorgen. Het kabinet moet echt alles op alles zetten om ook de banenmotor weer aan de praat te krijgen. Het toont wat het CDA betreft nog onvoldoende urgentie.”