Met zo’n zin had J. L. Heldring zijn rubriek ”Dezer dagen” in NRC Handelsblad kunnen beginnen. Maar nu betreft het een boek van hemzelf, althans, een bundeling van 122 van zijn schrijfsels van 2003 tot 2012.

Met dit boekje neemt Heldring (1917) „afscheid van de publiciteit.” Vorig jaar stopte hij met zijn rubriek.

Hij had „geen inspiratie” meer, zo stelde hij vast. Die reactie tekende hem. Hij zocht de reden niet bij de wereld, die hem niet meer zou boeien, maar hield het bij zichzelf. Is de inspiratie op, dan hoeft hij ook geen naam hoog te houden.

In deze bundel zijn bijna op elke bladzijde zulke eenvoudige constateringen te vinden. Deze auteur schuwt meningen, ja wantrouwt ze. Zijn taak was het nuchter ontleden van feiten. De analyse gaat aan de opinie vooraf, zegt hij keer op keer.

Die nuchterheid geldt ook de stijl. Die is verzorgd (in dat opzicht is Heldring zeker niet zonder pretentie), maar zonder opsmuk of overdrijving.

Een idealist is Heldring nooit geweest. Hij is realist. De Verenigde Staten van Europa zijn voor hem op zijn best een mooie droom. Een Europees volk met een gezamenlijke cultuur bestaat immers niet. Tot nu toe functioneert democratie alleen op nationaal niveau en de scepticus in Heldring waarschuwt hem geen risico’s te nemen.

Dat sceptische kleurt het conservatisme van Heldring. Hij is niet behoudend in die zin dat hij wil vasthouden aan klassieke waarden. Hij is alleen sceptisch over het vermogen van mensen om te veranderen. Hij schuwt daarom ook overheidsingrijpen dat de wereld moet verbeteren. Geen revolutionair dus.

Toch heeft Heldring wel normen en waarden. In deze krant noemde hij zich in 2007 „een ongelovig christen.” Dat blijkt ook in deze bundel. Zo verbaasde hij zich in 2004 over de vrijheid die PvdA’er Rob Oudkerk zich permitteerde door prostituees te bezoeken en zo „de meest onmenselijke vorm van kapitalisme” te steunen. Op andere punten kenmerkt de PvdA zich door „publiek moralisme.” Dit gebrek aan „wezenlijke ernst” bij de partij noemt Heldring ongeloofwaardig. Het doen van zo’n vaststelling –hoe juist misschien ook– is toch meer dan nuchter ontleden wat er aan de hand is en wat de gevolgen kunnen zijn.

Bundels met columns zijn slechts zelden interessant. Niet alleen omdat er zo veel van verschijnen, maar ook omdat de actualiteit die erin wordt besproken allang weer achterhaald is. Maar liefhebbers die iets met de auteur hebben, vinden zulke bundels geweldig. Het staat vast dat Heldring in de jaren van 1945 tot 2012 een grote groep vaste lezers heeft gehad. Dus met die herdruk(ken) komt het vast goed.

Boekgegevens

Dezer dagen, J. L. Heldring; uitg. Van Oorschot, Amsterdam 2012; ISBN 978 90 28 2422 10; 231 blz.; € 17,50.