Nog vers in het collectieve geheugen ligt een drietal zaken in Amsterdam en in Ouderkerk aan de IJssel.

In die laatste gemeente worden in juli dit jaar twee groenteboeren opgepakt nadat ze een verslaafde hebben geslagen omdat hij enkele winkeldiefstallen op zijn geweten heeft. De man wordt enige uren na de mishandeling onwel en moet naar het ziekenhuis. Later keerde hij weer huiswaarts. De verdachten zullen op 30 januari worden gedagvaard voor de meervoudige kamer van de rechtbank.

In maart houdt de politie een personeelslid en een beveiligingsmedewerker van een Albert Heijn-supermarkt in Amsterdam aan op verdenking van zware mishandeling. De mannen zijn twee winkeldieven achterna gegaan. De verdachten komen kort na hun aanhouding weer vrij.

Veel opschudding veroorzaakt ook een andere zaak in Amsterdam. In augustus komt in het nieuws dat twee winkelmedewerkers vervolgd worden voor het plegen van ’ongepast’ geweld na het aanhouden van een overvaller. De politierechter in Amsterdam heeft in november vorig jaar de 33-jarige AH-overvaller conform de eis veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf. De man deed een graai in een kassa van het AH-filiaal. Tijdens zijn vlucht achtervolgden en overmeesterden de bedrijfsleider en een personeelslid de man. Hij bedreigde het tweetal daarop met een mes. De medewerkers worden niet vervolgd omdat de politie buitenproportioneel geweld tegen hen gebruikte.

De twee verdachte supermarktmedewerkers zijn op 12 juni weer aangehouden op verdenking van het plegen van geweld tegen een man die een blikje bier stal uit een Albert Hein-filiaal in Amsterdam.

Politieonderzoek wijst uit dat een van beide verdachten geweld heeft gebruikt tegen de winkeldief. Een medewerker heeft met gebalde vuist in de maagstreek van de dief geslagen, nadat deze hem een duw gaf. Het OM is van mening dat de klap die de verdachte heeft gegeven „passend noch noodzakelijk was om de aanhouding van de winkeldief te realiseren.” Toch ziet het OM aanleiding om de zaak te seponeren op grond van het feit dat de winkelmedewerker voldoende is getroffen door de „gevolgen.”

Volgens een woordvoerder van de politie Amsterdam-Amstelland is het niet zo dat dergelijke kwesties vaker voorkomen. „Er is geen sprake van een structurele verslechtering van de maatschappij. Niet in Amsterdam en ik vermoed in heel Nederland niet. Deze zaken kwamen vroeger ook voor. Wel komen deze zaken tegenwoordig vaker in de media.”

De woordvoerder signaleert wel dat er een maatschappelijke discussie is ontstaan. Ook een woordvoerder van het directoraat-generaal rechtshandhaving van het ministerie van Justitie meent dat „het fenomeen de laatste tijd veel media-aandacht krijgt.”

Deze toegenomen belangstelling is vooral ontstaan door de opschudding over de Albert Hein-zaak van juni vorig jaar. Dan maakt justitie bekend dat ze de twee AH-medewerkers zal vervolgen wegens het plegen van geweld tijdens of na de aanhouding van de ’kasgraaier’. Daarbij zouden de medewerkers te veel en onnodig geweld hebben gebruikt. Zelfs prins Bernhard bemoeit zich met de zaak. Hij prijst de moed van het winkelpersoneel. Verder meldt hij alle eventuele kosten van de AH-medewerkers te zullen vergoeden, iets wat hij vervolgens ook heeft gedaan.

Dirk van den Broek, van de gelijknamige supermarktketen, zegt dat het tegen de regels is dat supermarktmedewerkers op straat winkeldieven proberen te pakken. „Op het moment dat de dief buiten is, doen we aangifte bij de politie”, aldus de woordvoerder. „Achter dieven aanrennen is tegen ons bedrijfsbeleid.”