De brand brak rond vijf uur uit op de zolderverdieping van de kerk. De brandweer rukte met drie auto’s en dertig brandweerlieden uit. Aanvankelijk was de brandweer in de veronderstelling dat er iemand in de kerk was. Dit bleek niet het geval. De blussers kregen later op de ochtend nog vanuit Dokkum materiaal aangeleverd om te helpen de brand te blussen.

De brandweer vermoedt dat blikseminslag de oorzaak is van de vuurzee. Onderzoek moet dit echter nog bevestigen. „Het ligt wel in de verwachting. Vooral omdat de brand ook in de top van de kerk is begonnen”, aldus woordvoerder Robert Rambonnet. Bij de brand zijn geen gevaarlijke stoffen vrijgekomen. Naar de precieze oorzaak wordt nog onderzoek gedaan.

Het schip van de St. Clemenskerk (het historische deel uit 1878) van de kerk is afgebrand. De zijbeuken en bijgebouwen staan nog. Het parochiecentrum heeft waterschade. Van de muren die nog overeind staan wordt bekeken of er instortingsgevaar is. Het terrein is met hekken afgezet.

De Kardinaal de Jongschool vlakbij de kerk zou aanvankelijk sluiten, maar omdat er geen rookschade is, kon de school open en kon de citotoets gewoon doorgaan.

Grote schok

Pastoor Paul Verheijen van Dokkum kreeg dinsdagmorgen om tien voor zeven het telefoontje dat de kerk is verwoest door de brand, vertelt hij. Samen met pastor Neeltsje Bouma van Burgum is hij meteen naar het eiland gereisd om poolshoogte te nemen. De schok is extra groot, omdat Verheijen en Bouma juist afgelopen zondag in de Sint-Clemenskerk door bisschop De Korte van het bisdom Groningen-Leeuwarden zijn geïnstalleerd als pastoor en pastor voor Ameland. „Heel wrang dat de kerk er twee dagen later niet meer is”, zegt Verheijen.

Burgemeester

Burgemeester Albert de Hoop van Ameland is dinsdagochtend direct naar de brand gegaan, aldus woordvoerder Cindy van Lubek van de gemeente Ameland. „De mensen zijn zeer aangeslagen. Velen hebben een band met de kerk. Bijvoorbeeld rond geboorte, doop of overlijden. Dat maakt dat dit een hele zware klap is voor de mensen.”

Dinsdagmorgen heeft burgemeester De Hoop overleg gehad met het parochiebestuur. Het was toen nog niet bekend of er een bijeenkomst voor parochianen en andere Amelanders komt om met elkaar hun verdriet te delen, maar als dat verzoek er komt zal de gemeente daarin alles doen om dat mee te organiseren, aldus Van Lubek.

De neogotische kerk uit 1878 is een rijksmonument en werd ontworpen door architect Pierre Cuypers (1827-1921). Het was de zesde van de in totaal zeven neogotische kerken die hij in Fryslân bouwde, waaronder de Bonifatiuskerk in Leeuwarden en St. Martinuskerk in Sneek. Het hoogaltaar uit de Amelander kerk dateerde van 1885 en de gebrandschilderde ramen van 1897.

De kerk staat aan de Kardinaal De Jongweg, vernoemd naar de in Nes geboren Johannes de Jong (1885-1955). Een glas-in-lood gedenkraam herinnerde aan deze ‘zoon van Ameland’ net als een plaquette bij de ingang van de kerk.