Bijna één op de tien mensen „hoort stemmen”
GRONINGEN (ANP) – Winston Churchill had het, Charles Dickens en acteur Anthony Hopkins komt er ook rond voor uit. Ze ‘horen stemmen’ in hun hoofd. Het komt voor bij veel mensen. Weerklank, een stichting die zich richt op volwassenen en kinderen met bijzondere zintuiglijke ervaringen, toert door Nederland om begrip te vragen. Zo is er woensdag 6 februari in het Universitair Medisch Centrum in Groningen een informatieavond over en voor ‘stemmenhoorders’. Vijf vragen aan voorzitter Erica van den Akker.
Hoeveel mensen ‘horen stemmen’?
„Ongeveer 9 tot 10 procent van de bevolking heeft er wel eens mee te maken. Herkenbaar is wellicht dat je denkt dat je partner iets tegen je zegt. Wat zei je? Ik zei helemaal niks, schat. Maar bij 2 tot 4 procent wordt het sociale leven totaal ontregeld en dat kunnen kinderen, volwassenen of bejaarden zijn. Sommigen horen heel veel stemmen, wel 50, en dat gaat de hele dag door. Dat is een lijdensweg, hoor. Die zitten in hun eigen horrorfilm.”
Wat horen de mensen dan?
„Vaak verwoorden de stemmen iets over de persoon zelf, dus dat kan heel verschillend zijn. Maar er zijn wel overeenkomsten. Veel stemmen hebben kritiek of geven opdrachten: doe dit, doe dat. En als ze het niet doen, volgen dreigementen. Het kunnen stemmen zijn van mensen uit de eigen omgeving, maar ook onbekende. Soms zijn het geen stemmen. Je hoort de telefoon overgaan, maar niemand die belt. Of de deurbel klinkt, maar er staat niemand op de stoep.”
Het algemene beeld, niet in het minst door films, is dat mensen die stemmen horen eng zijn en kwaadaardig.
„Ik kijk graag naar politieseries en vaak denk ik na 3 minuten al: ja hoor, daar heb je weer de schizofrene moordenaar die stemmen hoort! Heel stigmatiserend. Het gebeurt natuurlijk wel dat het zo belastend wordt dat iemand een delict kán begaan. Maar de werkelijkheid is anders. Het gaat veelal om kwetsbare mensen. Ze kunnen nauwelijks een normaal gesprek voeren omdat ze al zo veel horen. Ze worden bang en raken in een sociaal isolement.”
Waar komt het vandaan, die stemmen?
„Dat weten we niet precies. De officiële lezing is nog steeds dat het een symptoom van een ziekte is, zoals schizofrenie of borderline. Nieuwe inzichten maken steeds duidelijker dat er vaak een traumatische ervaring aan vooraf is gegaan.”
Is het te genezen?
„Je kunt met medicijnen de stemmen wel onderdrukken, maar dat lost het probleem niet op. Anderen zeggen: je moet ze negeren. Wij leren mensen hoe ermee om te gaan. Het klinkt wat zweverig, maar je kunt de stemmen heropvoeden. Zo heb ik een cliënt die de stem hoort van een vegetarische boeddhist, een stem die fastfood wil terwijl hij zelf van de Hollandse pot houdt. Hij heeft afspraken met zijn stemmen gemaakt: wie is vandaag de baas? Dus de ene dag eet hij vegetarisch, de andere dag een hamburger en dan een stamppot. De stemmen zijn er niet mee weg, maar hij heeft er niet zo veel last meer van.”