Deze inleidende woorden klonken zaterdag in Nijkerk op de Luisterend Dienendag. Luisterend Dienen is het diaconale programma in de PKN dat gericht is op de Gereformeerde Bond. Het thema van de dag in Nijkerk was: ”Ontmoeten verandert”.

’s Morgens werd het thema vanuit de Schrift ingeleid door ds. L. W. Smelt, hervormd predikant te Bodegraven en voormalig zendingswerker in Peru. In het middagprogramma sprak Martin van Essen, leraar en voorzitter van de stichting Straatkinderen Oekraïne, over zijn ervaringen met diaconaal werk in Oekraïne en hoe die ervaringen in ontmoetingen met mensen hem hebben veranderd.

„Het discussiëren over rijk en arm is een beetje ver weg voor ons. Behalve als we dat in Bijbels licht zien”, aldus ds. Smelt. Met dat doel belichtte hij de gelijkenis van de rijke man en Lazarus uit Lukas 16, waarin de arme wordt getekend als een crisis in het leven van de rijke. „De rijke man ontmoette de arme Lazarus niet echt. Hij ging aan hem voorbij. Daarom verandert zijn leven ook niet, terwijl hij als farizeeër tot het verbond gerekend wordt. Abraham noemt hem later kind, dat wil zeggen verbondskind.”

De spits van de gelijkenis is volgens ds. Smelt gericht op het heden. „De rijke man luistert niet naar Mozes en de profeten en ontmoet daarin ook Jezus niet. Terwijl Jezus wel terdege in Lazarus, de wet en de profeten verborgen is. Jezus laat Zich ontmoeten in de arme Lazarus. Hij is het die zich in een arme verbergt”, zei de predikant. „Zien wij dat ook?”

Ook in de geschiedenis van Ruth ziet ds. Smelt dat God op een verborgen wijze aanwezig is. Ruth kwam bij geval op de akker van Boaz. Een rijke Boaz ontmoet een arme Ruth. Daar wordt beider leven veranderd. Ruth komt erbij, dankzij Gods verkiezing.

De vleugels die Boaz over Ruth uitbreidt, zijn een verlengstuk van God. „Zo kunnen ook diakenen handlangers zijn van God”, zei ds. Smelt. Ruth vindt genade in de ogen van Boaz. „Wie zelf van sola gratia, alleen van genade leeft, leert solidair te zijn met hen die op jouw en Gods hulp zijn aangewezen. Als diakenen zien we dan de arme en kijken niet weg”, vervolgde ds. Smelt.

„Voor dit soort echte ontmoetingen worden wij als diakenen opgewekt. Hier gaat de toekomst open. De arme wordt rijk samen met de rijke. En ze krijgen samen veel meer dan ze ooit hadden kunnen dromen. Een voorbode van het Koninkrijk dat komt. Daar zullen geen armen meer zijn.”

„Met een vrachtauto vol goederen naar Oekraïne. En uitdelen maar.” Zo begon Martin van Essen vijftien jaar geleden aan zijn hulpverlenerswerk. De vraag die hij nu stelt: „Ontmoet je dan mensen ook werkelijk?”

Door de ervaring veranderde hij. „Onze cultuur willen overzetten naar daar werkt niet. Nederlanders willen graag helpen, maar op onze manier en volgens ons plan. Dat mislukt.”

Zo mislukte bijvoorbeeld een project voor straatkinderen, die uiteindelijk hun eigen weg gingen. Meer succesvol werd een project om kinderen uit arme gezinnen te begeleiden en dagopvang te realiseren. Orthopedagogische behandelplannen liepen echter spaak en met het stichten van een zigeunerschooltje werd de integratie met autochtone kinderen niet bevorderd.

Goederen naar Oekraïne brengen werkt volgens Van Essen evenmin. „Bij het uitladen worden ze in een ruimte door de douane verzegeld, en tegelijkertijd verdwijnt een deel via de achterdeur.” Liever brengt hij er geld heen. „Alles is er te koop. Dat scheelt voor ons vaak hoge transportkosten.”

Van Essen heeft geleerd om in hulpverleningsprojecten in Oekraïne samen te werken met de plaatselijke bevolking en kerk. „Zo worden verantwoordelijkheden overdraagbaar.”

In diverse workshops werd het thema van de dag verder uitgediept. Zo waren er workshops over ontmoeten en schuldhulp, helpen in de buurt, jongeren, (ex-)gevangenen, duurzaamheid en communicatie.