De middenpartij van politieke nieuweling Yair Lapid werd bij de verkiezingen van dinsdag verrassend tweede. Lapid heeft gezegd niet in de regering plaats te willen nemen als het vredesoverleg niet wordt hervat. Het is echter de vraag of Lapid in de formatiegesprekken met premier Benjamin Netanyahu aan deze eis vasthoudt.

Lapid, die met zijn partij Yesh Atid negentien zetels in de Knesset veroverde en daarmee voor een nieuw kabinet onmisbaar is, zei, als gebaar van goede wil, een formatiepoging van Netanyahu niet te zullen dwarsbomen. Netanyahu zei op een persconferentie dat de verkiezingen hebben aangetoond dat het Israëlische volk wil dat hij het land gaat leiden. Hij verklaarde een „zo breed mogelijke coalitieregering” te willen vormen. Over het vredesoverleg met de Palestijnen bleef Netanyahu echter vaag. Hij zei slechts dat de coalitiegesprekken zich vooral zullen richten op „veiligheid en diplomatieke verantwoordelijkheid.”

Vorige week leverde Lapid in een interview met persbureau AP kritiek op de manier waarop Netanyahu met het vredesproces omgaat. Lapid verklaarde toegewijd te zijn aan het herstarten van het vredesoverleg en zei niet te willen fungeren als „vijgenblad” 
voor een regering van haviken.

Dov Lipman, lid van Yesh Atid, zei dat de partij het hervatten van het vredesoverleg serieus neemt. De uitslag van de verkiezingen laat volgens Lipman zien dat het „volk van Israël begrijpt dat we moeten onderhandelen, moeten zoeken naar oplossingen en moeten proberen om tot een tweestatenoplossing te komen.” „We vinden dat het niet van verantwoordelijk leiderschap getuigt als we in een regering zitten die niet probeert de onderhandelingen vooruit te helpen.”

De gesprekken tussen Israël en de Palestijnen liggen al vier jaar stil. De Palestijnen verwijten Israël dat het Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaan­oever en in Oost-Jeruzalem blijft bouwen. De Palestijnen claimen beide gebieden voor een toekomstige staat en weigeren te onderhandelen zolang er wordt gebouwd.

De Israëlische premier Netanyahu heeft echter bij herhaling aangegeven dat hij direct naar de onderhandelingstafel terug wil keren zodra de leider van de Palestijnse Autoriteit, Mahmud Abbas, daartoe bereid is. Netanyahu weigert echter voorwaarden vooraf te accepteren.

Intussen hebben de Verenigde Staten woensdag aangedrongen op een spoedige hervatting van het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen. Woordvoerder van het Witte Huis Jay Carney benadrukte woensdag dat het van belang is dat er snel „directe onderhandelingen tussen de twee partijen van start gaan.” Die moeten uiteindelijk in een tweestatenoplossing resulteren die „het Palestijnse volk verdient en in veiligheid die het Israëlische volk en Israël verdienen.”

De relatie tussen Netanyahu en de Amerikaanse president Obama is de afgelopen jaren ambivalent geweest. Ondanks ogenschijnlijke ongemakkelijkheid tijdens ontmoetingen, hebben beide leiders steeds benadrukt dat de verhoudingen tussen Israël en de Verenigde Staten uitstekend zijn.

Woordvoerder Carney verklaarde woensdag dat Obama en Netanyahu „zullen blijven samenwerken.” „Geen enkele leider heeft meer tijd aan de telefoon met president Obama doorgebracht dan premier Netanyahu”, aldus Carney.

Volgens Robert Serry, de Amerikaanse coördinator voor het vredesproces in het Midden-Oosten, ligt er een cruciale periode in het verschiet. „Gezamenlijke actie is essentieel als we de tweestatenoplossing willen realiseren”, aldus de gezant woensdag.

Serry spoorde Israël en de Palestijnen woensdag aan geen acties te ondernemen die vruchtbare onderhandelingen onmogelijk maken. Hij riep Jeruzalem specifiek ertoe op belastingen en douane-inkomsten naar de Palestijnse Autoriteit door te sluizen.

Volgens Serry blijft het vredesproces „op de intensive care” zolang leiders aan beide zijden geen serieuze besprekingen beginnen. „De consequenties van gebrek aan actie kunnen voor iedereen ernstig zijn”, waarschuwde hij. De Amerikaanse diplomaat riep Israël en de Palestijnen ertoe op binnen een jaar „moedige actie” te ondernemen.