Tbs met dwangverpleging mag in principe maximaal 4 jaar duren, tenzij de maatregel is opgelegd voor een geweldsdelict. In dat geval kan de rechter de tbs telkens met 1 of 2 jaar verlengen. Volgens de wet moeten rechters bij het opleggen van tbs vermelden of de maatregel voor een geweldsdelict is opgelegd. Maar in de praktijk is dat niet altijd met zoveel woorden gebeurd. Ook kwam het voor dat rechters die over verlenging van de tbs gingen, zelf beoordeelden of bij het misdrijf (fysiek) geweld was gebruikt.

Maar volgens het Europese Hof is dat in strijd met de wet. Die conclusie trok het hof in juli in een zaak van een bankovervaller die geen lichamelijk geweld had gebruikt. De overvallen waren in het oorspronkelijke vonnis niet uitdrukkelijk als geweld bestempeld. Het onderzoek moet onder meer duidelijk maken van hoeveel tbs’ers de tbs niet verlengd kan worden en van hoeveel mensen de tbs ten onrechte werd verlengd. Overigens verandert er voor daders van misdrijven als moord, doodslag en verkrachting niets omdat daar altijd fysiek geweld is gebruikt. Voor dieven, stalkers en bedreigers ligt dat mogelijk anders.

Het is niet de eerste keer dat honderden tbs-vonnissen tegen het licht worden gehouden. Dat gebeurde nog in 2011. Aanleiding waren toen twee zaken die aan het licht kwamen. In het eerste geval bleek iemand 6 jaar ten onrechte te hebben vastgezeten in een tbs-kliniek. In het tweede geval bleek een man al 18 jaar in een tbs-kliniek te zitten, terwijl dat helemaal niet had gemogen.

Het onderzoek wordt nu overigens uitgevoerd door een speciale commissie van de Raad voor de Rechtspraak en het Openbaar Ministerie, in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie.