De pessimist zal wellicht zeggen dat die kans te verwaarlozen is, de optimist rekent zich al rijk en de realist weet dat de gouden tip supereenvoudig moet zijn. Welnu, hier een eerste poging. Maak mogelijk dat iedereen zijn eigen ADV invult. Simpel, maar doeltreffend.

Arbeidsduurverkorting is voor de meeste mensen een bekend begrip. Zij werd toegepast in economisch moeilijke tijden toen veel werklozen snakten naar een baan, inmiddels een kleine twintig jaar geleden. Tot op zekere hoogte was de economische situatie vergelijkbaar met nu. Ruim 400.000 mensen zijn werkloos. Bijna 1 miljoen mensen zijn geheel of gedeeltelijk in de WAO beland. De situatie is onzeker, waardoor ondernemers aarzelen met investeren en de consument voorzichtiger wordt. Elke dag komen er tussen de 400 en de 500 werklozen bij. Dat klinkt onwaarschijnlijk, maar het is de harde werkelijkheid.

Evenals twintig jaar geleden heeft de regering scherpe maatregelen aangekondigd, die de individuele burger rechtstreeks in de portemonnee gaan raken. Gevolg daarvan is dat de koopkracht daalt, hetgeen weer nadelig is voor de economie, en zo draait de spiraal verder naar beneden.

Negatieve spiraal
Om die negatieve spiraal om te buigen worden veel maatregelen getroffen. De overheid heeft drie pijlen op haar boog, namelijk loonmatiging, verhoging van de arbeidsproductiviteit en versterking van de arbeidsparticipatie. Voor die drie pijlen kan het soepel hanteren van de ADV-maatregel uit de vorige economische recessie een aantal voordelen opleveren in de huidige situatie.

Dit geldt temeer daar in de loop van de tijd de arbeidstijdverkorting steeds verder is uitgebreid. De meeste sectoren waarin ADV werd toegepast begonnen met het terugbrengen van de 40-urige werkweek naar een werkweek van 38 uren. Inmiddels zijn werkweken van 36 uren en zelfs van 32 uren helemaal geen uitzonderingen. Die ingeleverde uren zijn maar voor een beperkt deel ingevuld door externe ADV-krachten, omdat het vaak neerkomt op kleine deeltijdbaantjes. Hier ligt een kans om de negatieve spiraal mee te helpen ombuigen.

Het eerste voordeel is er voor de acceptatie van loonmatiging. Door werknemers de mogelijkheid te bieden voor een bepaalde tijd de eigen ADV in te vullen, worden de salarissen met enkele procenten opgevijzeld. Bij een 38-urige werkweek gaat het om twee uren. Dat levert de werknemer een procentuele inkomensstijging op van 5,26 procent. Daardoor wordt de pijn van de ingezette loonmatiging behoorlijk verzacht.

Ten aanzien van de arbeidsproductiviteit wordt ook winst geboekt. Nu blijft een werknemer die twee uren ADV per week opbouwt een dag in de maand thuis. Bij een 36-urige werkweek zijn dat al twee dagen per maand boven op de normale vakantiedagen. Als dat wegvalt kan een ingewerkte werknemer zijn persoonlijke productiviteit aardig opschroeven. Uiteraard heeft dit ook gevolgen voor de arbeidsparticipatie van de betrokken werknemer.

Extra koopkracht
Maar er is nog een belangrijk extra voordeel dat de economie weer op gang kan helpen. De koopkracht van werknemers die van deze mogelijkheid gebruikmaken, wordt behoorlijk versterkt. Nogmaals, bij een ADV van twee uren per week gaat het over 5,26 procent, bij een 36-urige werkweek levert het dus ruim 10 procent op. Deze extra impuls in de huishoudportemonnee kan behoorlijk effect hebben op het koopgedrag van mensen. Daardoor wordt de vraag naar goederen opgevoerd en kan de economische mallemolen weer sneller gaan draaien.

Voorwaarde is uiteraard wel dat de uitgangspositie gelijk blijft. ADV moet niet zomaar worden afgeschaft, maar werkgever en werknemer moeten in overleg voor bepaalde tijd de ruimte kunnen hebben om ADV zelf te laten invullen. Dan krijgt de werknemer geen recht, maar een mogelijkheid. De werkgever wordt niet gedwongen, maar kan slagvaardig inspelen op de ontwikkelingen in zijn bedrijf.

Bijkomend voordeel is dat vooral in piekperiodes de werkgever de productiviteit van zijn bedrijf met vertrouwde en ingewerkte krachten kan uitbouwen. Als de tijden minder worden of als de piek wegvalt, kan de werkgever in overleg met de werknemer de ADV weer laten ingaan. Door een dergelijke regeling mee te nemen in de volgende CAO-rondes kan het bedrijfsleven meeademen met het economisch tij, en ook met seizoengebonden piekperiodes.

De auteur is directeur van de RMU.