President Obama voerde gisteravond gesprekken met leiders van de Democraten en Republikeinen. Hij hoopte daarbij de impasse in het begrotingsoverleg in de Verenigde Staten te doorbreken. Maandag moet er een compromis zijn bereikt, anders treden automatisch bezuinigingen en belastingverhogingen in werking die de economie ernstig kunnen schaden. Vijf vragen.

Wat is de fiscal cliff?

Een wet uit 2011 dwingt de regering om op 2 januari 2013 te beginnen met het doorvoeren van bezuinigingen ter waarde van 1,2 biljoen dollar (ruim 900 miljard euro) in tien jaar. Voor 2013 staan bezuinigingen van 109 miljard dollar op de rol.

In januari loopt ook een fors aantal belastingvoordelen en -verlagingen ten einde. Die werden ingesteld of verlengd in 2010 om de economische groei te stimuleren en hadden een looptijd tot eind 2012. Zonder verlenging gaan de belastingen voor de meeste Amerikanen in 2013 fors omhoog. De totale waarde van de ingrepen komt daarmee in 2013 op zo’n 600 miljard dollar uit.

Hoe is de fiscal cliff ontstaan?

De wet (Budget Control Act) werd in 2011 ontworpen en aangenomen om de Republikeinen en Democraten te dwingen om het na jarenlang gesteggel eens te worden over de manier waarop het hoge begrotingstekort en de grote staatsschuld op termijn kunnen worden aangepakt. De politici hebben tot nu toe echter nog steeds geen compromis kunnen bereiken, waardoor de automatische maatregelen steeds dichterbij komen.

Wat zijn de gevolgen van de fiscal cliff?

Vrijwel alle Amerikanen zullen de belastingen zien stijgen en in bijna alle uitgaven van de overheid zal worden gesneden. Consumenten zullen hun koopkracht zien dalen, wat slecht is voor de Amerikaanse economie. Het effect van de lagere bestedingen van consumenten zal worden versterkt door alle bezuinigingen, die betekenen dat ook de overheid minder geld uitgeeft.

Is het dan niet goed om het begrotingstekort terug te dringen?

Volgens onafhankelijke berekeningen zou de combinatie van hogere belastingen en lagere uitgaven het begrotingstekort dit jaar bijna kunnen halveren. Op zich is het goed dat het enorme tekort wordt teruggedrongen, maar de plotselinge manier waarop dit gebeurt als er geen ander compromis wordt gesloten, kan voor veel onnodige economische schade zorgen. Met een meer geleidelijke aanpak zouden de economische groei en de werkgelegenheid beter worden ondersteund.

Wat zijn de verwachtingen?

De Amerikaanse economie zou door de fiscal cliff volgend jaar met zo’n 0,5 tot 2 procent kunnen krimpen. Voor dit jaar wordt nog een groei van rond de 2 procent verwacht. De toch al hoge werkloosheid zou dan in 2013 nog eens stijgen tot ruim 9 procent.

Instellingen als het IMF waarschuwen er ook voor dat een plotselinge krimp van de Amerikaanse economie een zware wissel op de wereldeconomie zal trekken.