De visserijcommissie in het Europees Parlement stemde vorige week over een nieuw visserijbeleid. Gelet op de visie van de visserijcommissie op het teruggooiverbod ziet de huidige stand van zaken er niet rooskleurig uit voor de Nederlandse visserijsector. Het teruggooiverbod houdt een aanlandingsverplichting in voor alle gevangen vis, terwijl tot op heden bijvoorbeeld de ondermaatse (kleine, onvolwassen) vis terugging in zee.

De meningsverschillen in de visserijcommissie liepen de afgelopen maanden hoog op. Het debat werd emotioneel in plaats van rationeel gevoerd. Ondanks dat de visserijsector een handreiking deed door met een ambitieus plan te komen voor vermindering van de ongewenste bijvangst, hield de visserijcommissie vast aan het opnemen van rigide deadlines voor een algeheel teruggooiverbod (”discardsban”) in de basisverordening. Een top-downbenadering die al ingezet was in het voorstel van de Europese Commissie en die geen oog heeft voor de kenmerken van bijvoorbeeld een gemengde visserij zoals die in de Noordzee.

Het zou beter zijn dat de sector de schaarse tijd en middelen kan blijven inzetten voor de verdere ontwikkeling van selectievere vistuigen zodat er steeds minder ongewenste bijvangst in het net terechtkomt, in plaats van alle middelen te moeten steken in het aan land brengen van de bijvangst die veelal niet voor menselijke consumptie gebruikt mag worden. De sector is bereid om vergaande doelstellingen na te streven voor reductie die vastgelegd zouden kunnen worden in de meerjarenplannen. De amendementen die de SGP daartoe indiende, vervielen jammer genoeg bij de stemming door de aanvaarding van een tegengestelde compromistekst.

In een eerder debat werd toegegeven dat teruggooivermindering via de meerjarenbeheerplannen meer maatwerk zou opleveren. Voorstanders van een totaalverbod op teruggooi wilden dat echter toch in de basisverordening opnemen. Het argument was dat de route via de meerjarenplannen te onzeker zou zijn omdat de besluitvorming over meerjarenplannen vastgelopen is.

De relatie tussen het Europees Parlement en de Europese Raad is inderdaad moeizaam als het gaat om het beslissen over de meerjarenplannen, maar dan moet dát probleem –linksom of rechtsom– opgelost worden. Het is oneigenlijk om dan maar te rigide deadlines, die geen recht doen aan de complexiteit van de zaak, in de basisverordening te zetten.

Voedselketen in zee

De visserijcommissie nam nog wel een aantal uitzonderingen aan op het teruggooiverbod. Zo geldt het verbod niet voor soorten die bij teruggooi een hoge overlevingskans hebben. Zeer terecht dat die soorten terug mogen naar zee, waar de kleintjes de kans krijgen om tot volwassen vissen uit te groeien. Een andere zaak die het oorspronkelijke commissievoorstel meer toesnijdt op de realiteit is een ”de-minimisregel” waarbij 5 procent van de ongewenste bijvangst nog wel teruggezet kan worden.

Wellicht is het een idee dat er alsnog ook een uitzondering komt voor vissoorten die een bewezen nuttige functie vervullen in de voedselketen in zee, nadat ze teruggegooid zijn en dat niet overleven. Dode dieren en planten zijn van nut in het ecosysteem zelf wanneer ze omgezet worden in voedingsstoffen. Wat is de meerwaarde van het aanlanden van deze vissen om ze te moeten laten vermalen tot katten- of hondenvoer terwijl ze in de zee ook tot voedsel dienen?

Uiteindelijk stemden er 13 van de 25 visserijcommissieleden in met de voorstellen. Deze krappe meerderheid geeft het omstreden karakter van de plannen aan. De plenaire stemming zal naar verwachting begin 2013 plaatsvinden. Hopelijk krijgt de ratio bij de plenaire stemming alsnog de overhand.

Dubbelhartig

De dubbelhartigheid van sommige spelers in de EU is stuitend. We doelen dan specifiek op de afwijzende houding van menigeen in Europa tegenover de pulskor. Met de pulskor ligt na heel veel uren onderzoek en ontwikkeling een vistuig klaar dat de ongewenste bijvangst vermindert. Het is onverteerbaar dat men vanuit Europa een teruggooiverbod wil opleggen, terwijl men op hetzelfde moment op de rem gaat staan bij de volledige toelating van een vistuig waarmee selectiever gevist kan worden.

De auteurs zijn respectievelijk lid en beleidsmedewerker van de SGP-Eurofractie.