De koning besprak in zijn toespraak hoe Belgen zouden moeten reageren op de economische crisis. Dat moet in ieder geval niet door de oren te laten hangen naar de populistische betoogtrant, meent de vorst. Hij wees op lessen die zijn te trekken uit de geschiedenis. „De crisis van de jaren 30 en de populistische reacties die ze teweegbracht, mogen niet worden vergeten. Men heeft gezien welke rampzalige gevolgen dat voor onze democratieën heeft betekend.”

Koningin Beatrix had het in haar kersttoespraak van 2007 over „grofheid in woord en daad”, die de verdraagzaamheid zou aantasten. „In zo’n sfeer worden mensen al snel als groep over één kam geschoren en worden vooroordelen als waarheid aangenomen. Daarmee erodeert de gemeenschapszin”, waarschuwde ze. Dat kwam haar toen op forse kritiek van PVV-leider Geert Wilders te staan, hoewel ze net als Albert geen namen noemde. „De PVV komt in de hele tekst niet voor, maar iedereen begrijpt wel op wie ze doelt”, zei Wilders destijds.

De nationalistische N-VA was maandag niet bereikbaar voor commentaar. De voorzitter van het Vlaams Belang liet weten de ‘vage’ kerstboodschap van de koning „te betreuren”. Gerolf Annemans noemde de verwijzing naar de jaren 30 „een platitude die zelfs door extreem links de laatste jaren achterwege wordt gelaten en die trouwens een minimalisering van de gruwelen uit die tijd impliceert.”

Albert II zei ook dat het nodig is om in Europees verband tot oplossingen voor de crisis te komen. Daarnaast riep de vorst Belgen op ervoor te zorgen dat „onze jongeren zich meer en meer openstellen voor Europa, met zijn verscheidenheid en zijn rijkdom aan culturen.” Belgen moeten volgens de monarch ook openstaan voor wat er in de rest van de wereld gebeurt. Hij noemde het geweld in Congo, een voormalige kolonie van België, als voorbeeld.