De Amerikaan uit Manhattan werd vorige maand door de EO uitgenodigd om de hoofdlezing te verzorgen op het symposium waar de resultaten van het EO-onderzoek werden gepresenteerd. In twee sessies hield hij daar een betoog om christen-zijn te gaan definiëren als ”hersteller-zijn”. Alle aanwezigen kregen van de EO na afloop een Nederlandse vertaling van zijn boek mee: ”Herstellers. Een nieuwe generatie volgelingen van Jezus” (uitg. Gideon).

Lyons heeft inmiddels meer boeken op zijn naam staan en is oprichter van Qideas, een soort denktank die probeert richting te geven aan het Amerikaanse debat over allerlei zaken die het christelijk geloof raken, zoals de legalisering van het homohuwelijk in New York. Rode draad in zijn denken en in het boek is dat christenen ten onrechte een „te klein verhaal” hebben verteld. Ze zouden het niet alleen over zonde en genade, maar ook over schepping en herstel moeten hebben.

In zijn boek schrijft hij onder andere: „Gods verhaal begint niet pas in Genesis 3 en het eindigt niet met Golgotha. Wie het wel zo brengt, scheurt als het ware de eerste en laatste bladzijden uit een boek, waardoor onvermijdelijk een verkeerde indruk wordt overgebracht. Christus’ dood en opstanding zijn niet alleen bedoeld om mensen ergens van te redden, maar ook om hen ergens voor te redden. We hebben een missie waarbij we met God mogen samenwerken om gerechtigheid, genade, vrede, medeleven en vrijgevigheid in de wereld te brengen.”

U zegt dat christenen vanuit de gedachte ”hoe het zou moeten zijn” in deze wereld aan de slag moeten. Hoe bedoelt u dat precies?

„Als christenen moeten we de dingen leren zien zoals God ze ziet. Dat geldt voor alles: relaties, familie, werk, maatschappij, enzovoorts. We mogen anderen op die terreinen iets voorhouden van hoe het zou moeten zijn, waarbij we tegelijk onder ogen zien dat het niet zo is als het zou moeten zijn, door de zonde, het verderf en het kwaad. Maar als zoutend zout en lichtend licht mogen we laten zien wat er mogelijk is en hoe de wereld eruit zou zien als er herstel en verzoening zouden zijn. We laten mensen een glimp opvangen van het Koninkrijk van God en de veranderende kracht van Zijn liefde.”

Is het niet gevaarlijk om bij alles te denken aan hoe het zou moeten zijn? Idealisme is in de geschiedenis een oorzaak van veel ellende geweest.

„Het verschil is dat het idealisme ten diepste ontkent dat er werkelijke problemen zijn. Dat doe ik niet, ik erken dat we maar klein zijn en slechts aarden vaten. Maar God wil ons wel gebruiken, hoezeer we ook telkens weer tekortschieten. Ik denk dus dat het bij de roeping van christenen hoort om die hoop levend te houden; de hoop op herstel van hoe God ons bedoeld heeft. Wij kunnen de volmaaktheid niet bewerkstelligen; die geeft alleen Jezus Christus bij Zijn wederkomst. Maar intussen mogen wij wel tekenen van het komende Koninkrijk van God proberen op te richten.”

U citeert de Duitse schrijver 
Goethe. Die schreef: „Op het moment dat iemand zich ergens volledig aan toewijdt, komt ook de Voorzienigheid in beweging.” Dat zal op veel christenen activistisch overkomen.

„Dat citaat was bedoeld als aanmoediging om de dromen na te jagen die God in je hart heeft gelegd. Ik wilde ermee zeggen dat, als we het Koninkrijk van God echt op de eerste plaats in ons leven zetten, God dan ook talenten, kansen en specifieke opdrachten zal geven. Als we maar rusten in de kracht van Christus, en niet op eigen kracht vertrouwen. Van daaruit mogen we gaan handelen in de bediening van de verzoening, zoals Paulus het noemt in 2 Korinthe 5:18. Dat zal er voor iedereen weer op een andere manier uitzien. Stel jezelf de vraag op welke manier God jouw leven zou kunnen willen inweven in Zijn grote plan met deze wereld. We kiezen niet zelf onze roeping, God koos die voor ons. De talenten die we hebben gekregen zijn niet toevallig en wij moeten daarin onze verantwoordelijkheid nemen.”

Wat is dat, rusten in de kracht van Christus?

„Bijbellezen, oefenen in gebed, de sabbat houden en je toewijden aan Hem, in plaats van te denken dat we zelf alles moeten oplossen. Pas als we onszelf op die manier laten herstellen door onze Vader, kunnen we ook zelf herstellers worden. Je bent verder ook deel van een kerk, een gemeenschap. Daar bidden en vasten we voor elkaar om elkaar te begeleiden als we op reis gaan. In de gemeenschap ontvangen we moed en kracht van Christus voor in ons dagelijks leven.”

Volgens u is ”hersteller-zijn” ook de derde weg tussen verwateren of juist wereldmijdend worden.

„Veel christenen schrikken terug als ze geconfronteerd worden met zonde en de wereld. In plaats van de zonde tegemoet te treden, scheiden ze zichzelf er dan van af, zodat ze heiliger zijn dan de omgeving waarvan ze deel uitmaken. Ze hebben dan echter ook geen invloed meer op die omgeving. Omgekeerd zie je hier in Amerika ook vaak dat het geloof voor veel christenen geen enkel verschil meer maakt in hun gedrag en levensstijl. Hen noem ik culturele christenen: ze zijn totaal aangepast aan de omringende cultuur.

Mijns inziens is de derde weg die echt verder helpt dat christenen weer herstellers worden: contrasterend met de cultuur en gefundeerd in Christus, maar dan niet voor onszelf, maar juist voor anderen. We willen laten zien dat we een betere manier van leven gevonden hebben. Maar je kunt niet uitnodigen als je jezelf te veel hebt afgescheiden. Praat met degenen met wie je het niet eens bent en zoek de donkere plekken in de samenleving op. Jezus liet ook de 99 schapen achter om er één uit de woestijn te redden. Zo is Gods hart, het gaat uit naar het verlorene. Als hersteller gaat de christen ook uit naar het verlorene, naar buiten de lijnen van zijn eigen gemeenschap.”

Kunt u bij dit alles eens een voorbeeld geven?

„In New York is onlangs het homohuwelijk gelegaliseerd. We moeten ons dan als christenen volgens mij niet beledigd of aangevallen voelen, maar uitgedaagd om de blik naar binnen te richten en eerst maar eens na te gaan waarom onze echtscheidingscijfers niet verschillen met die van de wereld. Laten we daar onze energie in stoppen; laten we ergens vóór zijn in plaats van altijd alleen maar ergens tegen. Hoe kunnen we het echte leven laten zien, tegenover de in de maatschappij heersende doodscultuur? Het huwelijk is het mooiste voorbeeld van hoe God wil dat we met elkaar omgaan en samen problemen oplossen. Als we dat kunnen voorleven, worden mensen nieuwsgierig. Maar als we even vaak scheiden als anderen, hebben we de maatschappij dus geen echt alternatief te bieden.”

U was voor de EO onlangs in Nederland. Wat zijn de verschillen tussen Europa en Amerika?

„Europa is al veel langer postchristelijk. Bij ons is de secularisatie nu pas echt goed begonnen en is het nog nieuw dat de kerk niet langer veel invloed heeft in het publieke domein en de media. We leren veel van hoe kerkleiders in Europa ermee hebben proberen om te gaan en kunnen hun inzichten inmiddels moeiteloos vertalen naar onze situatie. We gaan een tijd tegemoet waarin we terug zullen moeten naar de oorsprong. Terug naar het getuigenis van hoe God ons leven bedoeld heeft.”