Dat zei Eerste-Kamerlid Van Middelkoop (ChristenUnie) zaterdag op een congres belegd door ”Beweging”, het blad van de stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte. Op het congres dachten aanwezigen en politici uit diverse politieke partijen na over „het geestelijk klimaat in ons land” dat de revolutie van Pim Fortuyn mogelijk maakte. Volgens Van Middelkoop is er al veel gezegd en geschreven over deze revolutie, vanuit politieke en sociologische invalshoek. „Maar misschien hebben we, om tot een goede verklaring te komen, een nog wat ijler niveau van abstractie nodig. Daarom is de voor dit congres gekozen term, het geestelijk klimaat, zo gek nog niet.”

Volgens Van Middelkoop is er al jarenlang sprake van een vertrouwensbreuk tussen burgers en politiek. „Maar de kritiek van de burgers betreft meer de cultuur, dan de structuur van de politiek.” Juist de politieke cultuur aan het Binnenhof is door de jaren heen steeds dezelfde gebleven, meent de senator. „Ideologische verschillen zijn steeds meer afgevlakt. De Kamer maakt soms de indruk van een gezellige sociëteit. De wetenschapper Oerlemans sprak in 1990 al van ”de eenpartijstaat Nederland”. Die benaming snijdt best hout.”

Van Middelkoop, die mocht spreken na Klink (wetenschappelijk bureau CDA), Van Schie (denktank VVD) en Eigeman (PvdA-senator), wees erop dat het hem eens was opgevallen dat meerdere D66-kamerleden graag op zondag met rust gelaten wilden worden. „En toch waren zij in hun fractie groot voorstander van verruiming van de Winkeltijdenwet. Dat vind ik een voorbeeld waarin politici zich blijkbaar laten gezeggen door pressiegroepen uit de maatschappij en niet door hun eigen opvattingen.”