„De kerk is kerk voor het volk. Voor een belangrijk deel wil dit zeggen dat de kerk er wil zijn voor allen. Voor het geheel. De kerk is katholiek. De kerk is geen sekte, geen vereniging van gelijkgezinden die zich opsluit in zichzelf. De Protestantse Kerk is een belijdende kerk die betrokken is in Gods toewending tot de wereld. Omdat God Zich op de wereld richt, daarom kan de kerk zich niet van de wereld afkeren. De barmhartigheid van God geldt deze wereld, geldt de mensheid, geldt deze in zichzelf gevallen werkelijkheid, die nochtans door God in barmhartigheid wordt aangezien. (…) Intussen moeten we constateren dat de breukvlakken groot zijn. Er worden kerkgebouwen gesloopt of omgeturnd tot winkelpand. Kerken zullen water- en winddicht gemaakt worden. De kerk zal vele gestalten moeten loslaten. Ze zal zeker in het oog van de buitenwacht een sekte worden. De waan van de dag en de macht van de media die in het zeer beperkte heden werkt, breekt historisch bewustzijn. Veel gaat verloren. De kerk heeft de gestalte aangenomen van een nationale kerk. Is het nog reëel om van een nationale kerk te spreken? Bezuiden de grote rivieren gaat dat al minstens twee eeuwen niet meer op. Met God, Nederland en Oranje moeten we maar geen theologie gaan bedrijven, nu de toekomst aan paarse politiek zal zijn. Is de kerk volkskerk? De kerk is wel kerk voor het volk, maar ik spreek liever niet van de volkskerk. Daar zitten noties aan die verloren zijn gegaan en die te veel suggereren dat de kerk de kerk van het volk is. Dat licht nog steeds op en blijft oplichten, maar we gaan er geen staat op maken in een naam. Kerk is er voor het hele volk. Ja. Maar de kerk is meer een zwerfsteen geworden. En daarom spreken we weer over kerkplanting. En daarom zal de geest van de pionier weer meer over ons vaardig moeten worden.

De idee dat de Protestantse Kerk bestaat uit een netwerk van parochiale gemeenten dat in principe het hele land afdekt, is niet houdbaar. Te lang heeft de kerk in het vermeende warme bed van de samenleving gelegen en is daar in slaap gevallen. Nu is de wekker gegaan en moet ze wakker worden, maar dat valt niet mee. Toch zal het nodig zijn. En veel tijd om de lessen te leren hebben we niet.”