Wie de kleine, houten woning binnenloopt, hoort van diverse kanten kindergeluiden. In de woonkamer –voor sommigen tegelijk de slaapkamer– zitten vier vrouwen. Om hen heen lopen een paar peuters. Aan de andere kant van de gang bevindt zich een kleine ruimte waar baby’s kunnen worden verschoond. Daar staan ook enkele stapelbedden.

Drie van de vier cliënten verblijven nog maar een paar weken in het rehabilitatiecentrum. De één is zwanger, twee anderen hebben een baby. Irina (19) zit met haar kind van een maand op schoot in een hoekje van de bank. Ze is weggegaan bij haar man die alcoholverslaafd is. Bij hem had ze „een slecht leven.” Meer wil ze er niet over kwijt.

Lena (31) kwam vijf maanden geleden naar het centrum. Ze heeft twee zonen, in de leeftijd van negen en bijna twee jaar. Zonder schroom vertelt ze dat ze verslaafd was aan drugs. „Ik wilde mijn leven veranderen. Een predikant wees me op dit adres. Ik ben blij dat ik hier terechtkon.”

Dat het opvanghuis op 400 kilometer afstand van haar woonplaats ligt, verhinderde Lena niet naar Alapajevsk te reizen. Hier stopte ze van de ene op de andere dag met het gebruik van drugs. Haar verlangen een nieuw bestaan op te bouwen, deelt ze met haar echtgenoot, die in een nabijgelegen rehabilitatiecentrum voor mannen verblijft. Op zondag komen ze elkaar tegen in de plaatselijke pinkstergemeente.

Crisissituatie

Natasja Zubakina (33) stond aan de wieg van de instelling in Alapajevsk, een grauwe industriestad met 38.000 inwoners, 150 kilometer ten noordoosten van Jekaterinenburg. In een overvol kantoor zit de coördinator achter een klein bureau met een laptop en een printer. Een poes nestelt zich in de vensterbank tussen twee schildpadknuffels. Aan de wand hangt een gitaar. Naast een boekenkast staan volle dozen tot aan het plafond opgestapeld.

Natasja is getrouwd met Andrej (37), een ex-verslaafde en -gedetineerde die in Alapajevsk is geboren. Ze kwam met Mission Possible in aanraking toen hij acht jaar geleden na een opeenstapeling van problemen naar een rehabilitatiecentrum voor mannen ging. Nu is ze een van de drijvende krachten achter de vrouwen- en kinderopvang. Andrej, die een eigen zaak heeft, zet zich in zijn vrije tijd als klussende vrijwilliger voor de organisatie in.

Het opvangwerk van Mission Possible in Alapajevsk ging twee jaar geleden van start, als dochterproject van een langer bestaand hulpverleningscentrum in Asbest, een andere plaats in het Oeralgebied. Hoewel niemand klaagt over de beperkte ruimte, zijn de medewerkers blij dat ze binnenkort een groter huis verderop in de stad kunnen betrekken. Die woning heeft een tweede etage en biedt mogelijkheden voor uitbouw. Ook is er ruimte om een speeltuintje voor de kinderen aan te leggen.

Natasja vertelt dat de instelling openstaat voor vrouwen en kinderen die zich om wat voor reden dan ook in een crisis bevinden, bijvoorbeeld als slachtoffer van huiselijk geweld. Mission Possible richt zich nadrukkelijk op hulp aan moeder én kind, wat in Rusland een zeldzame aanpak is. Doorgaans komen kinderen uit knelsituaties terecht in staatsopvanghuizen, waar ze gescheiden van hun ouders leven.

Inspectie

Mission Possible gelooft niet in een aparte opvang voor moeders die hun kinderen ergens anders moeten onderbrengen. „Het gebeurt vaak dat bijvoorbeeld verslaafde vrouwen een afkickprogramma volgen, terwijl hun kinderen elders in een opvanghuis zitten. Als moeder is gestopt met drinken, krijgt ze haar kroost terug. Maar het is niet voldoende als ze geen alcohol meer gebruikt. Daarmee zijn de achterliggende problemen niet opgelost.”

Aanvankelijk bekeken andere hulpverleningsinstanties het werk van Mission Possible in Alapajevsk met argusogen, zegt Natasja. „Toen we begonnen, stond de inspectie elke week op de stoep. Inmiddels worden we als volwaardige partner gezien. We werken nu samen met andere instellingen in de stad.”

Dat laatste is bijvoorbeeld van belang als vrouwen belangrijke documenten missen. Natasja noemt als voorbeeld een jonge moeder die hiv heeft, evenals haar kind. Ze groeide op in een weeshuis, beschikt niet over een paspoort en evenmin over haar geboortecertificaat. „Zo’n vrouw is niemand. Ze kan niet werken, krijgt geen kinderbijslag en geen medische zorg. Wij proberen haar aan de nodige papieren te helpen, waardoor ze een plaats in de maatschappij kan innemen.”

Het opvanghuis biedt vrouwen de mogelijkheid om gedurende een jaar onder deskundige begeleiding traumatische gebeurtenissen te verwerken en aan de slag te gaan met psychische en sociale problemen. Velen hebben geen gevoel van eigenwaarde. De hulpverlening, individueel en in groepen, is er onder meer op gericht hun een positief zelfbeeld te geven.

Nogal wat vrouwen blijken niet in staat goed voor hun kinderen te zorgen. „Het ergste wat de duivel van hen kan stelen, is hun moedergevoel. Wij proberen hun, met Gods hulp, hun status als moeder terug te geven, zodat ze hun verantwoordelijkheid op zich nemen. We willen hen helpen om echt moeder te zijn.”

Bijbelstudies

Psychologische hulpverlening en pastorale zorg gaan bij Mission Possible hand in hand. „De meeste bewoners nemen veel pijn uit het verleden mee naar dit centrum. Ze zijn zelf opgegroeid in probleemsituaties. Wij laten hun zien wat het inhoudt om een gezin te bouwen op Bijbelse waarden en normen. Dat betekent bijvoorbeeld dat ze voor hun kinderen gaan bidden.”

Onder meer door dagelijkse Bijbelstudies komen de beschadigde vrouwen met Gods Woord in aanraking. Voor velen is dat nieuw. Mission Possible streeft er bovendien naar hen in aanraking te brengen met een kerk, zoals de pinkstergemeente in Alapajevsk. Daar kunnen ze deel uitmaken van een huisgroep, die als een vangnet fungeert, ook als ze na een jaar het opvanghuis verlaten en de nazorg enkele maanden later stopt.

Wat Natasja het meest heeft geraakt, is de situatie van een vrouw die na een opeenstapeling van problemen „door alles en iedereen in de steek was gelaten. Haar twee kinderen waren haar afgenomen en werden door haar moeder opgevoed. Zelf belandde ze in de gevangenis. Toen ze vrijkwam, wilde haar moeder haar niet meer zien. Inmiddels was ze weer zwanger, maar ze kon bij niemand terecht. Uiteindelijk heeft ze bij ons een plek gekregen. Haar kind is in Alapajevsk ter wereld gekomen.”

In het rehabilitatiecentrum kwam de vrouw tot geloof en bloeide ze volledig op, vervolgt Natasja. Mission Possible heeft contact gezocht met haar moeder. „Zij is hier naartoe gekomen en zag dat haar dochter een ander mens was geworden. Dat kon ze bijna niet geloven. Nu hebben de twee weer contact en heeft de vrouw zelfs een vakantie met haar moeder doorgebracht. Ook heeft ze haar twee oudere kinderen weer ontmoet.”

Wonderen

In de jaren dat ze in Alapajevsk werkt, heeft Natasja heel wat zware problemen onder ogen gezien. Hopeloze gevallen kent ze niet. Haar diepste verlangen is dat de bewoners de Heere Jezus persoonlijk leren kennen. Als dat gebeurt, blijkt het risico op een terugval in oude problemen kleiner dan wanneer ze niet tot geloof komen, zegt Natasja.

Is ze teleurgesteld als mensen wel de praktische en sociale hulp accepteren, maar geen interesse hebben voor het Evangelie? Natasja schudt het hoofd. „In de tijd van de Heere Jezus liepen duizenden mensen Hem achterna, maar niet iedereen geloofde in Hem. Sommigen wilden alleen wonderen zien of geholpen worden. Dat is hier net zo. Maar in de praktijk stelt 70 tot 80 procent van de vrouwen zich open voor het christelijk geloof.”

Wie alleen bij Mission Possible aanklopt om onderdak te krijgen en aan documenten te komen, wordt zonder meer geholpen, zegt Natasja. „We sturen niemand weg. Mensen komen vrijwillig. Tijdens hun verblijf hier wordt het zaad van het Evangelie in hun leven gestrooid. Wat ze bij ons meekrijgen, zullen ze niet vergeten. Als ze hier niet tot geloof komen, hoop ik dat het later in hun leven zal gebeuren.”

Dit is de tweede aflevering in een serie over christelijke hulpverleningsprojecten in Rusland.

Van cliënt tot staflid

Ooit kregen ze onderdak en begeleiding in een rehabilitatiecentrum van Mission Possible. Nu maken Katya en Juliya deel uit van de staf van het project in Alapajevsk. De ervaring die ze zelf hebben opgedaan, willen ze graag gebruiken om vrouwen in de knel helpen.

Met een kind op de arm komt Katya –blond haar, vrolijke oorbellen, vriendelijke lach– het kleine kantoor in het opvanghuis binnenlopen. Ze kijkt even in de spiegel, zet haar zwarte haarband met dito bloem recht en wiegt intussen de peuter op en neer.

Katya woont met haar twee kinderen in een appartement in Alapajevsk. Haar man zit in de gevangenis. Een groot deel van haar tijd besteedt ze, behalve aan haar gezin en aan activiteiten voor kinderen in de kerk, aan het werk voor Mission Possible. In het opvanghuis leidt ze onder meer de dagelijkse Bijbelstudies en bidstonden. Het werk voor de hulporganisatie heeft haar hart. Het moeilijkst vindt ze het afscheid van vrouwen die na een jaar het opvanghuis verlaten. „Ze zijn als vriendinnen voor me.”

Juliya houdt zich bezig met fondsenwerving voor Mission Possible. Ze benadert bedrijven in de regio met de vraag of ze het opvanghuis met bijvoorbeeld kleding of etenwaren willen steunen óf een geldelijke bijdrage willen geven. Om te laten zien hoe de middelen worden besteed, nodigt ze geregeld sponsoren uit voor een bezoek aan het centrum. „Als ze hier geweest zijn en hebben gezien wat we doen, willen ze daarna vaak nog meer geven.”

Opvanghuis Alapajevsk

Moeders met hun kind(eren) die afkomstig zijn uit een crisissituatie de mogelijkheid bieden om een jaar lang een rehabilitatieprogramma te volgen. Dat is de doelstelling van het christelijke opvanghuis van Mission Possible in de Russische stad Alapajevsk. Het centrum biedt plaats aan vier moeders met hun kind(eren). Op een nieuwe locatie hoopt de hulporganisatie op termijn het aantal plaatsen te kunnen uitbreiden. Mission Possible Nederland biedt financiële ondersteuning aan het project in Alapajevsk en vergelijkbare initiatieven in andere plaatsen in Rusland.

www.missionpossible.nl