In zijn boek brengt Smith een driedeling aan om vijftien vormen van liefde te onderzoeken. In het eerste deel zijn dat vormen van liefde die een antwoord kunnen zijn in situaties die het gevolg zijn van een gebroken wereld, bijvoorbeeld vergevende liefde. In het tweede deel komt de liefde aan bod waardoor anderen opgebouwd kunnen worden, zoals bij dienende liefde. Het laatste gedeelte is gereserveerd voor de liefde zoals die in de Bijbel wordt beschreven; een voorbeeld hiervan is de nederige liefde.

Het doel van dit boek is christenen te helpen anderen op heel verschillende manieren lief te hebben. De auteur beschrijft veel voorbeelden van mensen die lijden aan een gemis aan liefde. Deze dienen als illustratie bij zijn stelling dat liefde een voorwaarde is om harmonieus te kunnen leven. Smith werkt dit uit door aan te voeren dat vele onvoorstelbare gebeurtenissen mensen kunnen doen verschralen en verharden. Velen voelen zich buitengesloten en leven in de marge van de samenleving een naamloos bestaan.

Naam

De Heere Jezus heeft voorgeleefd en voorgezegd hoe wij werkelijk zijn Naamdrager en Beelddrager kunnen zijn in het leven van alledag. Dit deed me denken aan hoe ontroerend het is als we horen hoe de Heere Jezus in Gadara aan een buitengesloten gestoorde naamloze, levend in een dodenstad, vraagt: „Hoe is je naam?” (Markus 5:9). En ook is de ontmoeting met een naamloze, overspelige, ter dood veroordeelde vrouw hierin veelzeggend (Johannes 8). Uit die ontmoetingen tussen de Heere Jezus met deze mensen van toen, die door Smith beschreven worden in het ”nu”, spreekt de overweldigende liefde van de Heiland voor alle mensen.

Wat aanspreekt in zijn betoog is dat het niet alleen gaat om een visie op hoe je als christen zou moeten leven, maar ook hoe wij dat daadwerkelijk kunnen doen. Herkenbaar zijn de vele voorbeelden waar wij als het ware zo kunnen ‘instappen’. Hij benadrukt het belang van het present willen en durven zijn in de crisis van de ander. Als je niets kunt zeggen is zwijgend aanwezig zijn wellicht het beste wat je kunt doen.

Afstand

Een kanttekening die ik hierbij maak is dat in de pastorale zorg, net als in bijvoorbeeld de psychotherapeutische zorg, wordt geleerd dat een zekere (professionele) afstand voorwaarde is voor een goed resultaat van het gesprek. ”Weep with those who weep” (ween met de wenenden) zou dan ook een punt van discussie zijn. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat wij onze (verborgen) verlangens moeten belijden aan elkaar. Een oprechte, transparante, authentieke houding in een gesprek met iemand die behoefte heeft aan liefde is mijns inziens heel belangrijk. Maar het delen van de geheimen van het hart is in mijn optiek voorbehouden aan een intieme relatie, zoals binnen een huwelijk. In veel andere situaties kan deze verregaande persoonlijke openheid een averechts effect hebben. Ik kan mij situaties voorstellen, en die heb ik zeker als gevangenispredikant wel meegemaakt, waar een luisterende houding veruit te prefereren was boven een delende houding. Immers, velen kloppen aan bij een ambtsdrager of predikant (counselor) met een eerste behoefte om gehoord te worden en hun levensverhaal te mogen vertellen. De vragen en vooronderstellingen van Smith zijn dan ook wat massief opgeschreven, zoals: „Fear, worry, and pride keep many people from intimacy.” (Angst, zorg en trots weerhouden velen ervan vertrouwelijk te worden.) De lezer krijgt de indruk dat wanneer je ook maar een fractie zou doen wat in dit boek wordt beschreven, je meer op de Heere Jezus kunt gaan lijken.

Is het een verrijkend om dit boek te lezen? Het is goed dat het wonder van de liefde op zo veel verschillende manieren kan worden beschreven; indrukwekkend hoeveel gestalten de liefde kent. Voor bespreking in een Bijbelgespreksgroep of voor het maken van een scriptie geeft dit boek veel informatie; de schrijver reikt ook woorden aan om het geheim van de liefde tussen God en mensen te omschrijven.

Eenvoud

Wanneer we eens rustig willen overdenken hoe wij naar het grote gebod, zoals kernachtig beschreven in Mattheüs 25:37-40, willen leven voor het aangezicht van de Heere, dan zou ik wat verder bladeren in de Bijbel en 1 Kor. 13 nog eens openslaan. Daar staan woorden van liefde die steeds weer nieuw zijn en die in hun eenvoud niet onderdoen voor de vijftien definities van Smith.

Kortom: het is een boek dat zeker gebruikt kan worden in Bijbelgesprekskringen en is boeiend genoeg als men zich wil verdiepen in de vele gestalten van de liefde. Het is ook een boek om voorzichtig te raadplegen als men zoekende mensen ontmoet in bijvoorbeeld de gemeente, bij bezoeken en in het pastoraat. Veel mensen zijn in hun crisis kwetsbaar en hebben vooral behoefte aan een luisterend oor.

Boekgegevens

”Loving Well (Even if you haven’t been)”, William P. Smith;
uitg. New Growth Press, Greensboro, VS, 2012; ISBN 978 1 9367 6829 5; 304 blz.; $15,99.