Berlusconi trekt alle registers open om onder de lopende processen uit te komen. Hij heeft een groot potentieel tot zijn beschikking, zoals de loopjongens uit zijn kabinet. Zo vroeg minister van Justitie Roberto Castelli afgelopen maand overplaatsing aan van een rechter die de SME-zaak onder zijn hoede heeft. In deze rechtszaak wordt de premier verdacht rechters te hebben omgekocht toen hij in de jaren ’80 alleen nog ondernemer was. De corrupte rechters stelden hem in de gelegenheid een aantrekkelijk bod te doen op een voedingsmiddelenconglomeraat dat de overheid wilde privatiseren. Op zijn vroegst dit voorjaar doet het Milanese gerechtshof uitspraak.

Berlusconi heeft nog meer ijzers in het vuur. Hij zegt domweg dat het Milanese gerechtshof onrechtmatig is. Daarmee treedt hij in de voetsporen van Slobodan Milosevic die het internationale gerechtshof in Den Haag niet erkent. Milosevic kan hoog of laag springen, maar blijft in de Scheveningse gevangenis. Berlusconi heeft echter alle kaarten in handen om de dans te ontspringen.

Politiek commentator Eugenio Scalfari vindt het ongehoord dat Berlusconi de rechterlijke macht probeert te ondermijnen. „Rechts wil zich ontdoen van de instellingen die controle over de regering uitoefenen”, schrijft hij in La Repubblica. „Ze willen in korte tijd een absolute politieke macht uitoefenen en weten zich gesteund door een grote meerderheid van de bevolking, die op Berlusconi heeft gestemd dankzij diens monopolistische mediacampagne. Dat is het resultaat na acht maanden rechts aan de regering. Is dat niet om ongerust van te worden?” Volgens een opiniepeiling van het Milanese onderzoeksbureau ISPO interesseert nog geen kwart van de bevolking zich om de heibel tussen Berlusconi en de rechterlijke macht. Deze week kreeg de premier steun uit onverwachte hoek. Giovanni Verde, de tweede man van de Hoogste Raad voor de Magistratuur, de instelling die toeziet op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, stelde voor om de onschendbaarheid van parlementsleden en ministers weer in te voeren. Mocht dat plan werkelijkheid worden, dan heeft Berlusconi weinig meer te vrezen, zeker niet als die vlieger ook opgaat voor lopende zaken. De immuniteit werd in 1993 afgeschaft als gevolg van de operatie Schone Handen, die een grootscheeps corruptieschandaal aan de dag legde waarbij een groot deel van het politieke en economische establishment betrokken was.

Vanaf die tijd heeft Berlusconi het aan de stok met de rechterlijke macht en met name met de Milanese magistratuur waarvan Antonio Di Pietro destijds het gezicht was. In 1994 kwam het eerste kabinet Berlusconi indirect ten val wegens diens betrokkenheid bij het corruptieschandaal. Sindsdien klaagt Berlusconi dat het corruptieonderzoek een politieke samenspanning is om hem ten val te brengen. Vandaar dat hij het Milanese gerechtshof onwettig noemt. Op zich hoeft Berlusconi niet te wanhopen. In de meer dan tien rechtszaken die hij achter de rug heeft, is hij vrijgesproken, ook al was het in hoger beroep of wegens verjaring van het vonnis.

Ook Massimo Dinoia, een van ’s lands bekendste advocaten, meent dat de rechterlijke macht een stapje terug moet doen. Hij roept op tot amnestie als het rechtszaken betreft van voor 1994. Die zaken zijn hoe dan ook ten dode opgeschreven wegens verjaring. Tegelijkertijd ziet Dinoia veel in een wet om aangifte van corruptie te belonen.

Afgelopen weekend kwam het conflict tussen Berlusconi en ’Milaan’ tot een nieuwe uitbarsting. Officier van Justitie Saverio Borrelli, collega van voormalig aanklager Antonio Di Pietro, riep zaterdag zijn collega’s op tot verzet tegen de regering-Berlusconi. Hij protesteert onder andere tegen het plan van Castelli om de rechterlijke macht te hervormen. Die hervorming moet onder andere leiden tot een vermindering van de bureaucratische rompslomp. Ook moet de procesduur, die in het jaar 2000 gemiddeld 1490 dagen bedroeg, teruggebracht worden. Tegen die hervormingen is weinig in te brengen. Wat Borrelli en de zijnen minder kunnen waarderen, is het plan om rechters en openbaar aanklagers een gescheiden carrièrepad op te leggen. Hiermee vrezen officieren van Justitie hun onafhankelijkheid te verliezen.

Mocht Berlusconi toch worden veroordeeld wegens smeergeldpraktijken, dan zijn de dagen van de premier geteld. Volgens de rechtse politicus Francesco Cossiga, voormalig president van Italië, moet hij dan aftreden. Voor Corriere della Sera reden om de rechterlijke macht een halt toe te roepen. „De rechterlijke macht moet nodig worden hervormd. Ook al om definitief de oorlog te beëindigen tussen politiek en magistratuur. Onze democratie kan zo’n oorlog niet dulden.” Ilda Boccassini heeft de strijd al verloren. Een escorte van één politieman vindt zij geen serieuze beveiliging. Uit protest weigert ze nu elke vorm van politiebescherming.