De betrekkingen hadden de afgelopen jaren sterk te lijden onder de Poolse toetreding tot de NAVO en de wens tot de Europese Unie toe te treden. Poetin benadrukte dat Polen langs zijn oostgrens geen nieuwe barrières moet oprichten als het land zich daadwerkelijk bij de EU aansluit.

Poetin is de eerste Russische president in acht jaar tijd die in het buurland op bezoek is. Hij sprak woensdag met zijn ambtgenoot Aleksander Kwasniewski. Het overleg verliep „heel oprecht en open”, zei Kwasniewski, die Poetin een voortreffelijke partner noemde, voor wie „geen enkel onderwerp taboe” is.

Poetin zorgde voor een verrassing door buiten de draaiboeken om een bezoek te brengen aan het monument voor Poolse verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog. Door bloemen te leggen voor de gevallen Polen benadrukte Poetin de Russische wens zich met het buurland te verzoenen. Hoewel hij geen verklaring aflegde bij het monument, dat in 1999 pal voor het parlementsgebouw werd opgericht, is het gebaar van grote betekenis voor de Poolse bevolking, die het gedenkteken beschouwt als symbool van het verzet tegen onderdrukking.

„Een belangrijk gebaar”, vond de Poolse parlementsvoorzitter Marek Borowski. Veel Polen zijn niet vergeten dat het Sovjetleger eind 1944 zijn opmars vlak buiten Warschau staakte, zodat de nazi’s daar hun gang konden blijven gaan en op wrede wijze een opstand van het Poolse verzetsleger de kop indrukten, daarbij een groot deel van de hoofdstad verwoestend. Het Poolse Binnenlandse Leger, de grootste gewapende verzetsbeweging in Europa in de Tweede Wereldoorlog, telde in 1944 ongeveer 350.000 soldaten en kreeg zijn bevelen van de Poolse regering die in ballingschap in Londen verbleef. Na de oorlog werden de oud-verzetsstrijders vervolgd door de Sovjets, die geen enkel ontzag hadden voor de rol die de strijders in de oorlog hadden gespeeld.

Polen en Rusland hebben Poetins langverwachte bezoek aangekondigd als een belangrijke stap in het bijleggen van de politieke ruzies die de twee landen de afgelopen tien jaar van elkaar vervreemdden. Moskou was furieus toen Polen samen met de voormalige Warschaupact-partners Tsjechië en Hongarije in 1999 tot de NAVO toetrad. Warschau en Moskou vochten bovendien een diplomatieke oorlog met elkaar uit, waarbij beide landen diplomaten uitwezen op beschuldiging van spionage. Op hoog niveau hadden de twee landen nauwelijks nog contact met elkaar.

Rusland vreest dat Polen na toetreding tot de EU, die in 2004 een feit zou kunnen zijn, nieuwe visumverplichtingen invoert aan de oostgrens. Daarmee zou een nieuwe muur kunnen ontstaan tussen Oost en West, denkt Moskou. Polen ziet zichzelf daarentegen juist als een brug tussen Oost en West. „We zullen onze oosterburen niet de rug toekeren”, zei Kwasniewski.

Poetin en Kwasniewski hopen ook de handelsbetrekkingen aan te halen. Polen is sterk afhankelijk van Russisch aardgas, Rusland daarentegen wil door Polen een tweede gasleiding aanleggen om westerse klanten te kunnen bedienen. Polen hoopt op een toename van de export naar het buurland, om op die manier het handelstekort met Rusland te reduceren. Dat tekort bedroeg afgelopen jaar omgerekend 3,4 miljard euro. Poetin zal in Polen onder meer een bouwbeurs bezoeken en een zakenforum bijwonen.