Kuipers wordt onderscheiden omdat hij met succes wetenschap toegankelijk maakt voor een breed publiek. Ook de manier waarop hij verschillende wetenschappelijke disciplines heeft samengebracht, is reden voor de onderscheiding.

Kuipers verbleef van december 2011 tot juli 2012 in het internationale ruimtestation ISS. Geen Europeaan was ooit zo lang aan één stuk in de ruimte. Ter plekke deed hij er tientallen wetenschappelijke experimenten. Zo keek hij naar zijn energieverbruik, maakte hij echo’s van zijn bloedvaten en hart, en foto’s van zijn netvlies. Voor het publiek deelde hij foto’s via Twitter en beschreef hij zijn ervaringen op zijn weblog.

In 2004 was hij al 1,5 week in de ruimte. Na die missie werd hij benoemd tot officier in de orde van Oranje Nassau. Na de laatste ruimtereis werd hij benoemd tot ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw . De gemeente Haarlemmermeer maakte hem ereburger.

Het eredoctoraat wordt uitgereikt op 8 januari tijdens de viering van de dies natalis van de UvA. Naast de ruimtevaarder krijgt ook de Indiase ondernemer en filantroop Ratan Naval Tata de erkenning. Hij is de eigenaar van een aantal bedrijven uit de Tata Group, waar de Nederlandse Hoogovens ook onder vallen. Hij wordt geprezen om de uitbreiding van het concern, waarbij hij de belangen van de medewerkers hoog in het vaandel heeft gehouden.