Niemand kijkt er in de Afghaanse hoofdstad Kabul nog van op wanneer in het zuiden van het land gevechten worden gemeld tussen Taliban-strijders en het het nationale leger en de coalitietroepen. Slechts wanneer er opvallend veel slachtoffers vallen, komt de internationale gemeenschap in actie. Vorige week werd een auto met Afghaanse medewerkers van een Deense hulporganisatie in de zuidelijke provincie Zabul door een bende gemaskerde en gewapende mannen overvallen. Vier Afghanen werden ter plekke om het leven gebracht, een vijfde hield zich als dood. Hij werd door dorpelingen in veiligheid gebracht.

De hulpverlenerswereld reageerde geschokt. Niet omdat het de eerste keer was dat hun collega’s slachtoffer werden van geweld, maar juist vanwege het voortdurende gevaar voor inmiddels vrijwel iedereen in de provincies ten zuiden van de lijn Kabul-Herat. In een petitie deden de hulporganisaties een beroep op de internationale gemeenschap om meer veiligheid, dat wil zeggen om een structurele uitbreiding van het aantal ISAF-troepen en hun inzet in een veel groter gebied buiten Kabul.

Dit onderwerp staat op de agenda van het bezoek dat secretaris-generaal van de NAVO Robertson vrijdag aan de Afghaanse hoofdstad brengt. Of de Brit de langverwachte uitbreiding zal aankondigen, is echter de vraag. Hierover moeten de NAVO-landen in gezamenlijkheid beslissen. Ondanks de verslechterende situatie in het zuiden heeft de Afghaanse president in New York ook goed nieuws te melden.

De demobilisatie van de moedjahedien, een van de meest ambitieuze plannen die de internationale gemeenschap voor Afghanistan heeft geformuleerd, gaat binnenkort van start. In eerste instantie leveren 6000 van de circa 100.000 voormalige strijders hun wapens in. In ruil voor hun officiële demobilisatie en ontwapening ontvangen zij een medaille en een certificaat, en van het Wereldvoedselprogramma van de VN (WFP) een voedselpakket waarmee zij in principe hun families een winter lang te eten kunnen geven. Ook krijgen zij scholing of een baan aangeboden. Mannen en jongens uit boerengezinnen ontvangen desgewenst zaaigoed om mee terug te nemen naar hun dorpen.

Het programma zou enkele maanden geleden van start gaan, maar Unama, het coöordinatiekantoor van de Verenigde Naties, wilde niet beginnen zonder dat het Afghaanse ministerie van Defensie ingrijpend werd geschoond. Defensie is in handen van maarschalk Mohammed Fahim, de voormalige rechterhand van de twee jaar geleden vermoorde Ahmed Shah Massud, de belangrijkste leider van het verzet tegen de Sovjets en de Taliban.

Fahim benoemde zijn voormalige strijdmakkers uit de zogenoemde Noordelijke Alliantie in de top van het ministerie, veelal Tadzjieken als hijzelf, en niet zelden afkomstig uit de Panshirvallei waar hij zelf ook vandaan komt. Fahims reputatie, en die van de meeste van zijn vrienden en collega’s, is echter zo slecht dat de internationale geldschieters voor de demobilisatie de hele operatie een paar maanden uitstelden. Zij wilden een eerlijker etnische verdeling van de belangrijkste posten, zodat alle bevolkingsgroepen zich in het ministerie vertegenwoordigd zouden weten.

Op de avond voor zijn vertrek naar New York maakte president Karzai de lijst bekend met de nieuwe namen in de defensietop: veel oude bekenden uit de oorlog, met een grotere etnische diversiteit. In een eerste reactie zeiden de VN te willen afwachten hoe gewone Afghanen op deze hervormingen reageren, alvorens zelf met een standpunt te komen.

President Karzai vertrekt na zijn bezoek aan New York naar Canada en Groot-Brittannië. Hier zal hij het jaarlijkse partijcongres van de Labour-partij toespreken, als belangrijkste eregast. Tijdens Karzais afwezigheid is maarschalk Fahim plaatsvervangend president. Het gaat erom spannen of hij na Karzais terugkeer nog lang zal blijven zitten.

De maarschalk is verwikkeld in een schandaal dat een van zijn voormalige vrienden uit de jihad al de kop heeft gekost. Onlangs publiceerde de Mensenrechtenorganisatie van de Verenigde Naties een vernietigend rapport over de woonsituatie in Kabul. Wat velen in de stad allang wisten, kwam nu op straat te liggen: commandanten van de voormalige Noordelijke Alliantie die sinds twee jaar aan de macht zijn, misbruiken hun macht om de grond van arme inwoners van Kabul te onteigenen en er villa’s en kantoorgebouwen te laten bouwen. Hoofdcommissaris van politie Bashir Salangi kon vorige week vertrekken nadat hij niet langer kon ontkennen dat hij -met het oog op eigen gewin- met een politiebulldozer de huizen van twaalf arme gezinnen met de grond gelijk had laten maken.