Door al die ophef blijft helaas de vraag onbesproken hoe het toch komt dat de zorgpremie onrustbarend aan het stijgen is. Jammer, jammer, want een kabinet dat erin zou slagen die premie in neerwaartse richting om te buigen, zou niet eens op de gedachte zijn gekomen om de zorgkaart te trekken en een potje te gaan nivelleren. Nu wordt de stijging als een gegeven aanvaard en wil men die opvangen door iedereen naar rato extra te laten bloeden. Behalve de laagstbetaalden dan, volgens de oorspronkelijke plannen althans.

Het begint er al direct mee dat op deze wijze een kromme situatie wordt gecreëerd. Uit onderzoek blijkt dat het uitgerekend diezelfde laagstbetaalden zijn die verhoudingsgewijs de hoogste zorgkosten hebben. Dat zit ’m in de leefstijl. Zij nemen doorgaans onvoldoende kennis van de inzichten van de laatste decennia op het vlak van ziektepreventie, waardoor ze ongezond blijven eten, te weinig aan ontspanning doen en te veel alcohol nuttigen. Ze lopen zodoende meer kans op allerlei aandoeningen.

Als ze genoemde inzichten al wel kennen, weten ze vaak niet de informatie op haar juiste waarde te schatten. En toegegeven, dat is ook 
lastig. Het ei is een bekend voorbeeld. Eerst hoorde een ei erbij, toen moest je het niet eten want het was slecht voor je hart en nu word je aangemoedigd om juist weer wel een eitje te 
tikken. Nog verwarrender is de informatie over koffie. Het was goed voor je, toen weer slecht, toen weer wat minder slecht en nu blijkt dat je zeker een kop of vier per dag moet nemen als je het goede voorhebt met je rikketik. Je moet er bijna voor hebben doorgeleerd om dit soort berichten, die dan ook vaak nog vrij ongenuanceerd in de media terechtkomen, te kunnen doorgronden.

Begrijpelijk dus dat niet iedereen het allemaal kan volgen, maar het blijft raar dat deze coalitie de bevolkingsgroepen die hoge zorgkosten veroorzaken, juist minder wil (of volgens de laatste berichten: wilde) laten betalen. Wat je eerder zou verwachten, is dat de overheid er heel sterk op gaat inzetten om deze groepen van goede informatie te voorzien. Hier is winst te halen. Zet een stel eersteklas communicatiedeskundigen om de tafel en laat hen niet naar huis gaan voordat ze een slim plan hebben bedacht om Henk en Ingrid tot een gezondere leefstijl te verleiden. Het is met alcohol in het verkeer ook gelukt, dus waarom hier niet? Verder valt te denken aan het belo-
nen van goed gedrag in de vorm van korting op 
de premie. Het zal best ingewikkeld zijn om 
daar een sluitende norm voor te vinden, maar 
nooit zo ingewikkeld als de plannen om meer 
inkomensgelijkheid te creëren. Gewicht zou een aardige maatstaf kunnen zijn. Tegenwoordig staat vast dat overgewicht algauw leidt tot een zee aan lichamelijke ellende. Weliswaar heeft niet iedereen schuld aan het eigen overgewicht, maar daar valt vast wat op te bedenken.

Helaas, het vorige kabinet bleef op zijn handen zitten en de nieuwe ploeg lijkt al evenmin van plan hier veel energie in te steken. Niet zo vreemd trouwens, want Edith Schippers was 
minister van Volksgezondheid en blijft dat. Ze was vorig jaar heel helder over preventie. Ze 
vond het niet echt iets voor de overheid. Dat moesten de mensen vooral zelf doen. Nou, dan weet je het wel. Dan blijft iedereen gewoon allerlei troep met supermarktkarren de huizen binnenslepen.

Waarom toch? Het lijkt zo logisch. Stimuleer het volk gezonder te leven en vanzelf zullen de zorgpremies kunnen dalen. Tsja, was het maar zo simpel. Er zijn minstens twee argumenten tegen in te brengen. Gezond leven leidt niet automatisch tot lagere zorgkosten. Roken is er een voorbeeld van. Wie maar genoeg rookt, maakt een goede kans om vroegtijdig te overlijden. De behandeling van longkankerpatiënten is weliswaar niet goedkoop, maar de vroege dood van de patiënt bespaart toch een hoop geld. Hij krijgt niet allerlei ouderdomskwalen en komt ook niet terecht in een peperduur verpleeghuis. Tel uit je winst. Kortom, van minister Schippers mag u gerust blijven paffen.

Er komt bij dat de effecten van preventie niet op korte termijn te verwachten zijn. Eerst moet je als minister hele grote groepen overhalen tot broccoli en ochtendgymnastiek en dan moet het gezonde gedrag zich nog vertalen in lagere zorgkosten. Dan ben je zomaar een paar decennia verder. En dan is er een heel ander kabinet en zijn er heel andere ministers. Dus waarom zou je? Politiek kan soms heel cynisch zijn en is, heer Spekman, al helemaal geen feest.