„Een grootscheepse campagne, waar bijna niet aan valt te ontkomen.” Zo kondigde Opstelten het publiciteitsoffensief via onder meer radio, televisie en internet aan. Geen overbodige luxe ook, aldus de minister. Want veel mensen denken bij digitale veiligheid alleen maar aan het beschermen van hun computer tegen virussen.

Dat het internet tal van andere schaduwkanten kent én dat veel mensen zich daar nog onvoldoende van bewust zijn, blijkt overduidelijk uit een onderzoek dat de minister liet uitvoeren. De resultaten daarvan werden maandag eveneens gepubliceerd.

Uit de brede peiling onder gemeenten, bedrijfsleven en consumenten komt naar voren dat met name gemeenteambtenaren slecht scoren als het gaat om digitale veiligheid. Zo gebruiken ze relatief vaak onveilige wachtwoorden en weet meer dan de helft van hen niet of er bij hun gemeente beleid is om de gevaren van internet te beheersen.

Ook het bedrijfsleven laat steken vallen. Het ontbreekt vaak aan duidelijke regels over wachtwoorden of internetgebruik. Bedrijven lijken te veel te vertrouwen op verstandig gedrag van hun werknemers, maar die vertonen inconsistent gedrag. Zo zijn ze op de privélaptop terughoudend met mails van onbekende afzenders, maar zijn ze vaker geneigd een gevonden USB-stick in de pc te stoppen om te kijken wat er op staat.

Individuele consumenten hebben niet altijd een beeld bij digitale veiligheid. Van de ondervraagde personen geeft 52 procent aan geen idee te hebben hoe er via internet misbruik gemaakt kan worden van iemands computer. Phishing, waarbij via e-mail geprobeerd wordt persoonlijke gegevens te ontfutselen, en virussen zijn de meest bekende vormen, gevolgd door hacken.

Uit het onderzoek blijkt verder dat veel Nederlanders (44 procent) vooral bang zijn dat hun persoonlijke informatie van hun computer wordt gestolen. Opvallend is dat jongeren op sociale media als Twitter en Facebook weliswaar meer informatie prijsgeven maar zich beter afschermen dan de snelgroeiende groep oudere gebruikers.

De kans dat er via cybercrime geld van de rekening wordt afgehaald, wordt door 69 procent van de ondervraagden ingeschat als klein of zeer klein. Ook de kans dat criminelen inkopen doen op naam van de computergebruiker, wordt klein ingeschat.

Ongeveer 20 procent van de Nederlanders wisselt nooit van wachtwoord. Een op de vijf mensen (19 procent) schrijft de wachtwoorden voor de computer op een briefje en verstopt dat. Ook komt het voor dat mensen wachtwoorden aan zichzelf e-mailen of de computer de codes laat onthouden.

Veel werk aan de winkel dus, constateert minister Opstelten. Daarbij is bewustwording een belangrijke stap. „Cyber security is een speerpunt van het nieuwe regeerakkoord. We zien toenemende bedreigingen en kwetsbaarheden op dit terrein. Die willen we het hoofd bieden door de krachten te bundelen met alle belanghebbenden.”

Via de website alertonline.nl worden onder meer tips gegeven voor veilig internetgedrag. De campagne is ontwikkeld door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, in samenwerking met een groot aantal partijen bij de overheid en het bedrijfsleven.

Een speciale werkgroep gaat de komende twee jaar aan het werk om ministeries, provincies, gemeenten en waterschappen te helpen met versterking van het bewustzijn. De taskforce gaat daarbij samenwerken met het Nationaal Cyber Security Centrum.