betreurt het dat de CDA-fractie in de Tweede Kamer de laatste stap richting een algemeen pardon voor asielzoekers niet wil zetten. Maar hij geeft haar nog de kans om een sociaal gezicht te laten zien: volgende week, bij de stemmingen. Minister Verdonk heeft gesproken. Een meerderheid in de Tweede Kamer zal naar verwachting steun verlenen aan haar voorstel voor een beperkt pardon voor asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland verblijven.

Veel kritiek is er ook op de regeling. VluchtelingenWerk Nederland is teleurgesteld over de invulling die het kabinet eraan geeft. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de burgemeesters van de vier grootste steden vinden dat de voorgestelde maatregel het probleem niet oplost van zo’n 4000 asielzoekers die al zo lang in Nederland zijn. „Door de regeling te beperken, mist de regering de kans voor eens en altijd de erfenis van het verleden weg te werken zodat we echt met een schone lei kunnen beginnen”, aldus algemeen directeur Eduard Nazarski van VluchtelingenWerk.

Het pardon is een politiek compromis van de drie regeringspartijen. Een onbegrijpelijk compromis. Terecht dat velen te hoop lopen tegen de maatregel. Ook binnen het CDA zijn het vooral de lokale mensen die zich actief weren. De regeling wordt vooral bekritiseerd omdat er ten onrechte een regeling is getroffen voor mensen van wie nog een eerste aanvraag in behandeling is.

Oude wet
Dat lijkt een redelijke eis, maar bedacht moet worden dat we het hebben over de oude vreemdelingenwet. Onder die oude wet is veel misgegaan. De capaciteit bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst was te beperkt, er was een wirwar aan regels en procedures en het toelatingsbeleid wisselde voortdurend. Als gevolg hiervan werd over veel asielverzoeken niet of veel te laat beslist. Bovendien, als je nieuwe papieren kreeg uit het land van herkomst die je verhaal onderbouwden, werd je door de regelgeving gedwongen een nieuwe procedure aan te spannen. Onredelijk is het dan om dat nu die mensen voor de voeten te werpen.

Daarnaast werden veel mensen afgewezen die ook niet kunnen worden uitgezet. Het is nog steeds niet mogelijk om aan papieren te komen voor terugkeer naar Somalië. En een enkeltje Bagdad, met de groeten uit Den Haag, is onder de huidige omstandigheden ook niet menselijk.

In de dorpen en steden wonen de slachtoffers van de oude vreemdelingenwet. Ze zitten hier soms wel tien jaar. Graag zouden ze aan hun toekomst bouwen en de inburgering verder inhoud geven. Noch mevrouw Verdonk noch haar voorgangers zijn in staat geweest een daadwerkelijk terugkeerbeleid in de praktijk neer te zetten. De straat als toekomst, is wat lokale bestuurders vrezen en waar ze niet aan mee willen werken. Zet een dikke streep onder de zaken van de oude wet. Daarmee komt een echt eind aan veel ellende voor mensen die al jaren hier verblijven.

Van aanzuigende werking is geen sprake: de oude wet is niet meer. Het geeft mevrouw Verdonk ook de ruimte te werken aan een goed terugkeerbeleid, zo mogelijk in samenwerking met de UNHCR van Lubbers. Dat lijkt toch altijd beter dan samenwerking te zoeken met louche mensensmokkelaars en mensen illegaal te droppen in hun land.

Jammer is het dat de CDA-fractie de laatste stap voor een algemeen pardon niet wil zetten. In januari werkte een actie van CDA-wethouders die een oproep deden voor een algemeen pardon, als een steen in de vijver. Aanvankelijk gaf de Tweede-Kamerfractie niet thuis. Verhagen was niet onder de indruk van deze beweging vanuit de basis. Vanwege de steun die de actie kreeg bij CDA-leden en -raadsleden in diverse gemeenten, was het de minister-president zelf die aan de vooravond van de provincialestatenverkiezing gedeeltelijk toegaf. Hij wilde wel meewerken aan een beperkte regeling. In het huidige regeerakkoord is die beperkte regeling weergegeven.

De Tweede-Kamerfractie van het CDA pleit buiten de regeling nog voor een ruimhartig gebruik van de hardheidsclausule. Maar de minister wil daar harteloos mee omgaan (ze houdt van duidelijkheid!). Woordvoeder Van Fessem pleitte daarnaast voor medemenselijkheid en het houden van collectes voor asielzoekers die dienen terug te keren.

Buiging naar rechts
Politiek is de vraag hoe sterk het CDA (en D66!) zal vasthouden aan de eis tot ruimhartigheid van de hardheidsclausule. Als dat laatste ook nog wordt weggegeven, is het een buiging naar de rechterflank. Of wellicht is het CDA verworden tot het schoothondje van de VVD?

Binnen het CDA wordt het begrip medemenselijkheid zeker anders beleefd dan het houden van collectes. Bovendien past het in de traditie van het CDA dat de Tweede-Kamerfractie met een kabinet CDA/VVD een sociaal profiel heeft. Aantjes, Lubbers en De Vries zijn daarin Verhagen voorgegaan. Ik ben nog niet onder de indruk van de sociale daden van Verhagen en zijn maten. Maar ze mogen nog stemmen, volgende week, voor een algemeen pardon.

De auteur is wethouder (CDA) van de gemeente Dalfsen.