Er ligt een notitie van zijn hand over de toekomst van gereformeerd vrijgemaakte scholen. Deze week wordt het document verstuurd aan besturen en directies. Westert, voorzitter van het Landelijk Verband van Gereformeerde Schoolverenigingen (LVGS), zet enkele ontwikkelingen op een rij.

„De tijd waarin gereformeerde scholen nu opereren, is een totaal andere dan vijftig jaar geleden. De groei van binnenuit stopt. Niet omdat ouders weglopen, maar omdat er minder kinderen worden geboren. De oorspronkelijke doelgroep bestond uit de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, later uitgebreid met de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlands Gereformeerde Kerken. Er zijn echter gereformeerde scholen die nu al 60 procent leerlingen tellen uit andere kerken en gemeenten dan de traditionele achterban Die trend zal verder toenemen.”

Volgens Westert hebben de gereformeerde scholen hun identiteit altijd „sterk formeel-juridisch” ingevuld. „Het belangrijkste daarbij was de binding aan de drie genoemde kerkgenootschappen. Dat blijkt in de praktijk onhoudbaar.”

Zaagt u daarmee niet aan een van de belangrijkste poten van uw bestaansrecht als scholen?

„We veranderen niets aan onze formele identiteit. De Bijbel blijft gezaghebbend voor ons onderwijs. Daarbij zoeken we wel naar verruiming richting andere orthodoxe christenen. Dat kan door in de grondslag een verwijzing op te nemen naar de apostolische geloofs­belijdenis. Die vormt de kern van het christelijk belijden.”

De Drie Formulieren van Enigheid sneuvelen?

„Deze zijn een nadere uitwerking van het Apostolicum. Evangelische christenen kennen deze formulieren niet. Maar ook in mijn eigen kerk ontmoet ik mensen die hun oordeel er snel over klaar hebben. Ik ga daarom liever het inhoudelijk gesprek aan over de vraag: Wat betekent de apostolische geloofsbelijdenis voor ons onderwijs?”

Wat onderscheidt gereformeerde scholen straks nog van protestants-christelijke?

„De pluriformiteit in het pc-onderwijs is vele malen groter dan zij ooit in het gereformeerd onderwijs zal worden. Ik kijk liever naar het reformatorisch onderwijs. Wij hebben een verschillende traditie, maar wat de grondslag en de uitwerking daarvan betreft komen we dichter bij elkaar.”

Hoe ziet de toekomstige gereformeerde school er in uw visie uit?

„Als een Bijbelgetrouwe, orthodox-christelijke, confessionele school. Geen nieuw ideaal, maar de herleving van een oud ideaal: de School met de Bijbel.”

Is uw notitie vooral een overl­evingsstrategie?

„Nee, dat doet mij te veel denken aan leeuwen, beren en risico’s. Daar wil ik mijn vertrekpunt liever niet in nemen. We moeten wel realistisch zijn. Als je een gereformeerde school in Amsterdam of Almere overeind wilt houden, zul je samen­werking met andere orthodoxe christenen moeten zoeken. De andere kant is dat onze scholen meer moeten gaan nadenken over de pedagogische en didactische consequenties van hun identiteit. Een rapport van de Onderwijsraad over het begrip ”richting in het onderwijs” wijst daar ook op. Het is een andere benadering, die niets aan de formele identiteit van onze scholen hoeft te veranderen.”

U schrijft dat u het criterium van kerkelijke binding voorlopig wel wilt laten gelden voor ouders die lid willen worden van de schoolvereniging.

„In de praktijk blijkt dat ouders het lidmaatschap van de schoolvereniging nauwelijks relevant vinden. Zij voelen zich betrokken bij de school via hun kind. Omdat we die tendens zien, hebben we gezegd: We laten dit punt voorlopig rusten. We zien wel dat schoolverenigingen soms overgaan in stichtingen. Dan speelt het lidmaatschap niet meer. Deze nieuwe tendens stelt ons voor de vraag: wie zijn nu eigenlijk de rechtmatige eigenaars van de school? Een interessante discussie, die ik graag aanga.”

U nodigt nieuwe scholen uit zich aan te sluiten bij de LVGS. Aan welke scholen denkt u?

„Onder andere aan de scholen die nu behoren tot het kleine landelijk Verband van Scholen van Gereformeerde Belijdenis: het VSGB. Ik ben daar zelf voorzitter van. Deze organisatie wordt eind dit jaar opgeheven. De scholen zijn welkom bij het LVGS. Maar ik denk ook aan evangelische scholen. We werken op een aantal terreinen al samen en maken met elkaar gebruik van diensten van de Besturenraad. Maar voor zaken op het gebied van de identiteit denk ik dat het LVGS toegevoegde waarde heeft en blijft houden.”

Wat is de essentie van uw notitie?

„We moeten de triangel, een bekende gereformeerde schoolnaam voor de trits gezin-kerk-school, opnieuw uitvinden.”