Beitzel is een specialist op het gebied van de historische geografie van het Midden-Oosten, kenner van belangrijke bodemvondsten door archeologen en specialist op het gebied van het maken van landkaarten. Sinds het begin van zijn onderzoeksloopbaan heeft hij zich voordurend verdiept in de geografie van Israël en omgeving. „Mijn publicaties in de laatste vier decennia hadden vrijwel allemaal met geografische onderwerpen te maken. Mijn werk voor de atlas geeft het resultaat weer van ongeveer veertig jaar onderzoek”, zegt de hoogleraar Oude Testament en semitische talen van de Trinity Evangelical Divinity School (TEDS) in Deerfield, bij Chicago.

Wat is het moeilijkste aan het maken van een atlas over Bijbelse geschiedenis?

„Dat is het feit dat je als samensteller moet werken met bepaalde begrippen en namen die zowel in de Bijbelse tijd als nu worden gebruikt, maar een verschillende betekenis hebben. De informatie uit de atlas kan misbruikt worden om een bepaald politiek statement of een nationalistische of religieuze ideologie te onderbouwen. In mijn voorwoord geef ik aan dat te willen voorkomen. Ik gebruik begrippen zoals ”Palestina” puur op historische of geografische grond. Mijn persoonlijke overtuiging over politieke en religieuze ontwikkelingen in dat deel van de wereld moet geen enkele rol spelen bij het samenstellen van een atlas die bedoeld is om de Bijbelse geschiedenislijn af te bakenen en af te beelden.”

U benadrukt het belang van kennis van de geografie van Israël en het Midden-Oosten voor een juist verstaan van de Bijbel.

„Bijbelse gebeurtenissen en de lijn van de Bijbelse geschiedenis spelen zich niet in een vacuüm af. Zij vonden niet plaats in een of andere sprookjeswereld. Niet op een andere planeet. De werkelijkheid is dat de tekst zo is geformuleerd dat die de specifieke geografie in de directe omgeving reflecteert.”

Beitzel geeft daarvan sprekende voorbeelden. „Jezus noemt Zichzelf in Johannes 4:10 het ”Brood des levens” als Hij in Kapernaüm is. Daar werden graanmolens van basalt gemaakt. Verder sprak Hij over het geloof dat bergen kan verzetten toen Hij naar Bethfagé op weg was, waar Zijn discipelen gemakkelijk naar het zuiden gekeken kunnen hebben. Daar zagen ze het bewijs van een berg die letterlijk door Herodes de Grote ‘verplaatst’ was er om zijn paleizencomplex Herodium te kunnen bouwen (Matth. 21:21-22).”

Kennis van de geografie van Israël is ook belangrijk omdat bepaalde verschijnselen in de tijd van de Bijbel een andere context en betekenis hebben dan in de moderne wereld, benadrukt Beitzel. „De betekenis van regen is daar een goed voorbeeld van. Wij, in het Westen, hebben voorkeur voor zonneschijn boven regen. We hebben de neiging om voor een heldere, zonnige dag te bidden als er een activiteit gepland staat. In de Bijbelse wereld hechtte men een heel andere waarde aan regen. Men zag vaak uit naar neerslag, want die bracht vruchtbaarheid. We missen in tientallen teksten door heel de canon veel van de boodschap als we ons niet bewust zijn van hoe die taal zou moeten worden verstaan in haar originele setting.”

Een atlas zoals deze is nooit af, omdat er steeds nieuwe archeologische vondsten worden gedaan. Hoe gaat u daarmee om?

„Zoals bij ieder naslagwerk is ook het laatste hoofdstuk van deze atlas nooit klaar. Nadat ik de tekst en kaarten van de Engelse versie van deze atlas had afgerond werd in 2009 de archeologische vindplaats Khirbet Qeiyafa ontdekt. Zodra ik hoorde van deze ontdekking realiseerde ik me dat de drukpers moest worden stopgezet en die vindplaats zou moeten worden toegevoegd aan de atlas. Deze vindplaats wordt steeds belangrijker in de discussies die gaan over Israëls verenigde koninkrijk, de tijd rond David en Salomo. Er zullen ongetwijfeld meer vindplaatsen volgen. Het enige wat je kunt doen bij het maken van een atlas als deze is zo actueel mogelijk blijven en de laatste onderzoeksresultaten en ontdekkingen verwerken.”

Wat zijn voor u persoonlijk de fascinerendste feiten en kaarten in deze atlas?

„Dat betreft niet één bepaalde kaart. Er zijn zoveel boeiende thema’s. Een van de intrigerende onderwerpen betreft de ontdekking van 700 vindplaatsen uit de vroege ijzertijd. Ze vormen mogelijk de eerste harde bewijzen –buiten de Bijbel– voor het bestaan van het oude Israël. Inmiddels zijn er bijna duizend van zulke archeologische plaatsen gevonden. Bijna elke maand komt er een of meer bij. Het is een verbazingwekkend verhaal, dat niet alleen wordt belicht door Bijbelgetrouwe docenten en gelovigen, maar ook door anderen. Ik neig er steeds meer naar te zeggen dat dit misschien wel de belangrijkste archeologische ontdekking is die ons helpt een vinger te krijgen achter de geschiedenis van Israël. In het bijzonder die van de verovering van Kanaän en de vestiging van het volk Israël daar. Ik heb deze nieuwe ontdekkingen verwerkt tot kaarten in de atlas.”

Trots is Beitzel ook op zijn kaart –met toelichting– waarop de plaatsen van de verschijningen van de Heere Jezus na Zijn opstanding zijn weergegeven. „Bij mijn weten zijn een dergelijke kaart en deze uitleg in geen enkele andere Bijbelatlas te vinden.”

Welke onbeantwoorde vraag op het gebied van Bijbelse geografie en topografie zou u nog graag beantwoord zien?

„Dat is een moeilijke vraag. Hoe meer ik leer over de geografische ruimte waarin de Bijbel zich afspeelt, hoe meer ik ontdek dat ik weinig weet en hoe meer ik nog wens te ontdekken. Daarom is het voor mij een zoektocht zonder einde. Ik wil me blijven verdiepen in de ruimtelijke context van de Schrift.”

Wat is uw advies aan raadplegers van ”De Grote Bijbelatlas”?

„Mijn advies is de atlas náást de Bijbel te gebruiken, niet in plaats ervan. Veel mensen zijn visueel ingesteld. Een atlas voorziet in de behoefte om te leren door ”zien”. Dat werkt. Dat is mijn eigen ervaring. Ik hoop dat dat ook voor de lezer van de atlas zo zal zijn.”

Lees ook: Het geografisch DNA van de Bijbel

De Grote Bijbelatlas: Waar lag de hof van Eden?

Voor voorgangers, Bijbelstudieleiders, docenten en studenten is dit boek een onmisbaar hulpmiddel, stelt uitgeverij Groen over ”De Grote Bijbelatlas”. De uitgever zegt daar niets te veel mee. De atlas is een uitnodigend boek waarin de geïnteresseerde Bijbellezer blijft lezen en kijken.

Het boek is opgedeeld in twee delen. Dr. Barry J. Beitzel gaat in het eerste deel in op de fysische geografie van Israël en het Midden-Oosten. Na een inleiding op het onderwerp geografie en de Bijbel volgen kaarten met toelichting over het landschap van Israël, de bodemsoorten, bergen en rivieren, neerslag en bossen.

Ook gaat Beitzel uitvoerig in op de handelsroutes in het verleden en het wegennet in het oude Israël. Voor het oog kleine details kunnen soms veel informatie geven, laat Beitzel keer op keer zien. „Een aantal Bijbelverhalen laat ons zien hoe weinig men per dag reisde: Abraham zag de Moria (bijna met zekerheid in de omgeving van Jeruzalem) tijdens de derde dag van zijn reis uit Berseba (Gen. 22:4), en beide plaatsen liggen maar zo’n 80 kilometer uit elkaar.”

Het tweede –langere– deel van het boek gaat over de historische geografie. Bij een groot deel van de belangrijke gebeurtenissen uit de Bijbelse geschiedenis heeft Beitzel kaarten met uitvoerige toelichting gemaakt. Waar lag de hof van Eden? Hoe reisde Abraham uit Ur? Welke route volgde het volk Israël uit Egypte en waar lag de berg Sinaï? Verschillende veldslagen van Jozua, de richters en de koningen worden in kaart gebracht. Soms pakt Beitzel een detail eruit, zoals de omzwervingen van de ark ten tijde van Samuël. Veel kaarten gaan over het rijk van David en Salomo. Boeiend zijn de landkaarten over het Babylonische en het Perzische Rijk en de joodse ballingschappen in die periode. Natuurlijk ontbreekt een reeks kaarten over Jeruzalem niet.

De tijd van de omwandeling van Jezus op aarde wordt onder meer weergegeven met een kaart met daarop de verblijfplaatsen van Jezus tijdens Zijn jeugd, Zijn optreden in Galilea en Zijn reizen naar Jeruzalem.

Verschillende kaarten laten het werk van Paulus buiten Israël zien. Opnieuw wordt duidelijk hoeveel kilometers Paulus tijdens zijn zendingsreizen heeft afgelegd.

De 118 landkaarten heeft Beitzel voorzien van analyserende toelichtingen die vol onderbouwende Bijbelteksten en verwijzingen naar andere kaarten staan. Schriftkritiek is Beitzel vreemd.

Het is knap van Beitzel en de uitgever dat in een ingewikkelde atlas als deze amper fouten zijn te ontdekken. Zeker bij kaartwerk gaat er snel iets mis. Het lijkt erop dat bij kaart 12 de aangegeven dwarsdoorsnede niet in de atlas is opgenomen.

De atlas –waarin de Herziene Statenvertaling wordt gebruikt– bevat daarnaast veel foto’s van geografisch interessante plaatsen in het Midden-Oosten. Heldere legenda’s, een goed notenapparaat, plaatsnamenregister en Bijbelcitatenregister maken het boek tot een waardevol naslagwerk.

De Grote Bijbelatlas, Barry J. Beitzel; uitg. Groen, Heerenveen, 2012; ISBN 978 90 8897 023 8; 304 blz.; € 34,95.

Lees ook: Ontdekkingen werpen nieuw licht op tempel Salomo