Baptistenvoorganger ds. Conrad Mbewe, predikant van de Kabwata Baptist Church in Lusaka in Zambia, is zeer bezorgd over de situatie in Afrika. Hij spreekt vandaag op de conferentie van Sola 5 Baptisten en verzorgt komende week spreekbeurten voor stichting Heart Cry.

Ds. Mbewe constateert dat het welvaartsevangelie als een „vuurbrand” over de Afrikaanse kerk trekt. „Voorgangers kloppen het geld uit de zakken van arme mensen, terwijl ze in dure auto’s rijden en luxe huizen bewonen. Negentig procent van de charismatische kerken is erdoor geïnfecteerd.”

Ds. Mbewe stelt dat de kerk in Afrika een cruciale fase doormaakt. „Het christendom in Afrika heeft zich tot halverwege de 20e eeuw verzet tegen de acceptatie van de Afrikaanse volksreligie. Dat gebeurde door conservatieve evangelische voorgangers. Die weerstand is in de laatste twee en drie decennia bij een jongere generatie verdwenen. Ging men vroeger naar de toverdokter, nu heeft de voorganger die rol overgenomen. Gaf de dokter vroeger medicijnen, zo belooft de voorganger nu voorspoed en genezing. In beide gevallen gaat het puur om uitoefening van macht.”

Bij ds. Mbewe in de buurt is een charismatische kerk met twee diensten op zondagmorgen. „Die gaan helemaal over vragen hoe je promotie kunt maken, hoe je een slecht huwelijk kunt redden en hoe je van ziekten genezen kunt worden. Allerlei genezingen worden geclaimd, maar de kranten staan vol van klachten van mensen die naar de politie stappen omdat ze niet genezen zijn. Maar denk niet dat dit proces stopt, want er staan weer zo velen op die er opnieuw in geloven.”

Ds. Mbewe kwam op achttienjarige leeftijd tot geloof. „Ik zag dat mijn zuster tot geloof was gekomen en zij had iets wat ik miste. In dat jaar trok de Heere mij naar Hem toe en kwam ik tot geloof. Hij legde in mij de roeping om het Evangelie te verkondigen. Ik was destijds student op de universiteit en betrokken bij de Christian Union, een activiteit onder studenten. Eerst vond ik het ambitieus om te denken aan een roeping, maar ik merkte dat ik gaven had om een Schriftgedeelte uit te leggen en daaruit praktische lessen te trekken. Omdat ik leider werd van een groep christenen aan de universiteit moest ik één seizoen preken. De feedback die ik kreeg bevestigde mijn roeping.”

Ds. Mbewe is niet alleen somber gestemd over de kerken in Afrika. „Er zijn vele getrouwe gemeenten die een Bijbelse boodschap brengen. Dat geldt ook onder pinksterkerken. Het hangt af van de plaatselijke voorganger, of die Bijbels preekt. Voor zover er liberale opvattingen zijn, komen ze via de theologische seminaries het land binnen en gaat het meestal om de grote traditionele kerken. Maar ook daarin zijn getrouwe predikanten.”

De gemiddelde Afrikaan is beter te bereiken met het Evangelie dan een Europeaan, zo is Mbewes ervaring. „Geef je Europeanen in Zambia een religieus traktaat, dan trekken ze een vies gezicht. Een Afrikaan weet dat God bestaat en kent daarover geen twijfels. Een voorganger neemt een belangrijke positie in Afrika in. Zodra je ergens bent, komt de hele familie bij elkaar, kinderen stoppen met spelen en men luistert. Dat biedt veel openingen voor het Evangelie.”

De Zambiaanse predikant is gereformeerd baptist. Een spanningsvolle combinatie? Ds. Mbewe: „Op bijna alle punten is er overeenstemming met de calvinistische leer, zoals ten aanzien van de Schrift, de verzoening, de christologie. Verschillen zijn er vooral op het punt van de gemeentevisie. Baptisten gaan ervan uit dat een waar geloof voorwaarde is om lid te worden van de gemeente.”

Calvijn stelt dat Gods verbond voorafgaat aan het geloof, en vandaar de noodzaak van de kinderdoop.

„Ik heb Calvijn zeer hoog, maar hij was in zekere zin kind van zijn tijd door de kerk als een geografische kerk op te vatten. De kinderdoop is de logische consequentie van de gelijkstelling van het verbond met de besnijdenis. Calvinisten stellen dat het verbond gesloten is met mensen, terwijl gereformeerde baptisten ervan uitgaan dat het verbond met Christus gesloten is en in Hem met de uitverkorenen. Mensen komen in het verbond door een waar geloof en worden op basis van die belijdenis gedoopt. Toch zou ik de doop niet als een wezenlijk verschilpunt met calvinisten zien. Het is een uitdrukking van een inwendig getuigenis, maar niet-baptistische gelovigen die oprecht geloven zijn mijn broeders en zusters omdat ze in dezelfde zaligheid in Christus delen.”