De minister wil de koppeling tussen de uitkeringen en de lonen loslaten als tegenover elke honderd werkenden meer dan zeventig inactieven staan. Nu geldt als regel dat uitkeringen net zoveel omhooggaan als de gemiddelde stijging van de ambtenarensalarissen en de lonen in het bedrijfsleven. Als de werkloosheid enorm stijgt, mag de minister van deze regel afwijken als tegenover honderd werkenden 82,6 inactieven staan.

„In de komende vier jaar beweegt het verwachte verloop van de inactieven/actieven–ratio zich 1 á 2 procentpunten boven de waarde van 70 procent", schrijft De Geus aan de SER. Daarbij beroept de minister zich op eigen berekeningen van zijn ministerie op basis van de ramingen van het Centraal Planbureau (CPB).

De minister wijst er in zijn brief op dat „een reëel perspectief" op handhaving van de koppeling ontstaat, als de lonen 1,25 procent worden gematigd ten opzichte van de huidige raming van de contractloonstijgingen. Dat komt neer op het vrijwel bevriezen van de lonen. Het CPB raamde in de doorrekening van de kabinetsplannen in de miljoenennota de contractloonstijging in 2004 namelijk op 1,5 procent.

Desgevraagd zei De Geus vrijdag dat als de lonen in de marktsector de komende twee jaar bevroren worden, de verhouding inactieven/actieven zodanig zal verbeteren dat er weer gekoppeld kan worden. Eerder deze week liet de minister weten dat het twee jaar bevriezen van de lonen zal leiden tot 40.000 á 60.000 extra banen.

De vakbeweging is woest over de plannen van De Geus om te tornen aan de koppeling. „De minister is echt belachelijk bezig. Eerder heeft hij heel hard gezegd dat hij in zijn bewindsperiode de ontkoppeling niet zou meemaken. Door het nu zo hard voor te leggen aan de SER geeft hij aan hoe integer hij is", aldus CAO–coördinator R. van Splunder van het CNV.

Voorzittter L. de Waal van de FNV vertrouwt de eigen berekeningen van de minister niet. Bovendien „schoffeert" De Geus in de ogen van de FNV–voorman de SER door een reactie te eisen binnen vier weken. Bij wijziging van de koppelingssystematiek is het een gewoonte dat het kabinet een advies vraagt aan de deskundigen en maatschappelijke organisaties in de raad.

Een woordvoerster van de SER noemt de tijd die de minister de raad gunt om tot een advies te komen, „krankzinnig kort".

De Geus gaf vrijdag toe dat vier weken aan de korte kant is, maar volgens hem is dat „lang genoeg om na te denken". De minister wil haast maken met het veranderen van de koppelingssystematiek, maar hecht wel aan het advies van de SER hierover.