Het plaatsje Slijk-Ewijk, in de omtrek bekend als „de parel van de Betuwe”, telt 470 inwoners. De protestantse gemeente heeft 140 leden, zegt Verhaaf. „Er komen er zo’n 25 trouw in de diensten, nog eens 25 bezoeken de kerk af en toe.”

Hij verwacht niet dat de kerkgang aantrekt in de komende jaren. De gemeente is vergrijsd en er mag in het dorp Slijk-Ewijk niet worden gebouwd vanwege het beschermde dorpsgezicht. Voor jonge gezinnen is het dus niet aantrekkelijk om hier te wonen, stelt Verhaaf. „Vroeger had je hier alles. Een basisschool, drie kruideniers, twee huisslachters, een bakker, een café, een schoenmaker en een smid. Dat is allemaal weg.”

Herveld is het dichtstbijzijnde dorp waar mensen zich kunnen vestigen.

Met de hervormde gemeente van Herveld gaat de kerkelijke gemeente van Slijk-Ewijk per 1 januari een fusie aan. „We komen qua ligging goed met elkaar overeen. Hier preken vooral confessionele predikanten, al zijn we zelf niet aangesloten bij de Confessionele Vereniging in de Protestantse Kerk in Nederland. Onze liturgie is vrij modern, maar de liturgie in Herveld is misschien nog wel wat moderner te noemen. Daar zitten ook veel jonge gezinnen in de kerk.”

In Slijk-Ewijk niet. De laatste doopdienst was vijf jaar geleden. „Net voor de sluiting, op 2 december, wordt er nog een kind gedoopt. Een nakomertje in een gezin van vijf kinderen.”

De kerk, waarvan de toren al in 1375 verrees, is goed onderhouden. Vorig jaar werd het bedehuis aan de buitenkant opnieuw gewit. „Ook vanbinnen 
is het gebouw goed onderhouden.

Aan middelen ontbreekt het ons als gemeente niet. We hebben veel eigen vermogen, met name uit de opbrengsten van 
23 hectare landbouwgrond. Dit kapitaal is in de loop der eeuwen aan de kerk geschonken, en daar willen we zuinig op zijn. Verkopen kun je het maar één keer, dus daar zijn we terughoudend in.”

Het liefst ziet de kerkenraad dat het kerkgebouw met de bijbehorende begraafplaats verderop in de Dorpsstraat een bestemming krijgt „die geen rigoureuze aanpassingen noodzakelijk maakt.” Een andere kerkelijke gemeente of een begrafenisondernemer kan het geheel daarom „voor een redelijk bedrag” overnemen. „De kerk blijft dan behouden voor het dorp als een openbare plek waar mensen op bijzondere momenten in hun leven terechtkunnen.”

Er hebben zich ook particulieren aangemeld die de kerk –maar niet de begraafplaats– willen kopen. Het gebouw zou goed als woonhuis kunnen dienen. De stookkosten vallen mee, omdat de kerk een gescheiden verwarmingssysteem heeft en onder aan de dijk staat. Het kerkgebouw wordt bovendien omringd door monumentale bomen.”

Als hij twintig jaar jonger was geweest –Verhaaf is „boven de 70”– had hij het witte kerkje zelf gekocht. „Nu begin ik daar niet meer aan. Je zit toch altijd met flink wat onderhoud. Ik denk alleen al aan de tuin. Vorig jaar overleed de koster, die altijd beschikbaar was voor allerlei werkzaamheden. Die man heeft ontzettend veel werk verzet. Zijn taken worden nu verricht door vijf vrijwilligers.”

Verhaaf verwacht dat het afscheid van de kerk in december hem veel zal doen. Onder de preekstoel –met op het klankbord de tekst „Wij prediken Christus, de gekruisde”– vertelt hij over een hoogbejaard echtpaar dat iedere zondagochtend de diensten bezoekt. „Toen we als kerkenraad onlangs afkondigden dat we in januari in Herveld gaan kerken, liepen ze na de dienst allebei huilend het kerkpad af. Dat doet je wat.”

Dit is het derde deel in een serie over gebieden die kampen met bevolkingskrimp.

Kerk en begraafplaats Slijk-Ewijk te koop

De protestantse gemeente in Slijk-Ewijk fuseert op 1 januari met de protestantse gemeente in het nabijgelegen Herveld. Als gevolg van de fusie staat de kerk in Slijk-Ewijk met de bijbehorende begraafplaats te koop.

Het witte kerkje aan de dijk is een rijksmonument en verkeert in goede staat, aldus ouder­ling-kerkrentmeester Gert Verhaaf. „De jaarlijkse inspectie van de onderhoudssituatie door de monumenten­wacht geeft een meer dan bovengemiddeld resultaat.”

De kerk staat op 1200 vierkante meter grond en is omringd door oude (treur)beuken, platanen en linden. Inmiddels hebben verschillende partijen belangstelling getoond voor de te koop staande kerk. „Zo is er een stichting die vrijkomend religieus erfgoed zoals kerkgebouwen verwerft, om het daarna eventueel te restaureren en aan te passen voor ander gebruik of voor verhuur.”

Het kerkgebouw en de begraafplaats zijn onder de aandacht gebracht van uitvaartverzorgers en een kerkelijke gemeente. De burgerlijke gemeente wil de begraafplaats niet overnemen.

Bij verkoop van het kerkhof gaan de bestaande grafrechten over op de nieuwe eigenaar.