Een van de docenten op de Pieter Zandtscholengemeenschap in Kampen kreeg afgelopen week een schriftelijke berisping van de directie omdat hij zich via sociale media te amicaal had ingelaten met een leerling.

Wat er precies is misgegaan, is onduidelijk. Schoolleider Johan van Putten wil desgevraagd geen commentaar geven. Wel laat hij zich in het regionaal dagblad De Stentor van woensdag ontvallen dat er ontslag kan volgen voor de gewraakte docent als deze zijn gedrag niet verandert. Van Putten beroept zich op een protocol voor het gebruik van sociale media door leraren en leerlingen.

Het document blijkt bij navraag ontworpen te zijn door de Besturenraad, de koepelorganisatie voor het christelijk onderwijs. De meest in het oog springende spelregel: Het is medewerkers niet toegestaan om ‘vrienden’ te worden met leerlingen op sociale media. „We hadden behoefte aan maximale duidelijkheid”, reageert mr. Peter Dijkmans, jurist bij de Besturenraad. „Het gaat om een gevoelig probleem. Sociale media worden steeds populairder en vragen om een zorgvuldig gebruik, zeker in de schoolsituatie. Het uitgangspunt is dat we te maken hebben met een formele relatie tussen leraar en leerling. Daar passen geen te informele contacten bij, ook niet op Facebook, Hyves of Twitter. Wat ”te informeel” precies inhoudt, laten we aan de school over ter beoordeling.”

Kunt u toch een concreet voorbeeld noemen?

„Leraren doen soms mee aan praatsessies onder de naam Jan, Piet of een dierennaam: stier bijvoorbeeld. Hun functie is op dat moment volstrekt onduidelijk. Dat kan niet. Ondertekenen met meester Jan, meester Piet of juf Janneke is al beter. Maar dan nog hebben leraren geen vrijbrief om van alles te roepen. Het hoort bij de professionele houding van een docent dat hij of zij geen grenzen overschrijdt in het contact met een leerling. Communicatie is een van de zeven competenties waarop docenten worden beoordeeld.”

Hoe vaak komt het voor dat docenten zich laten gaan via sociale media?

„Ik heb er regelmatig mee te maken. Vaak gaat het om kwesties waarbij docenten hun leerlingen aanspreken met „schatje” of schrijven: „Ik vind je zo aardig.” Dan ga je een grens over. Soms zie je dat een leraar oprecht bezorgd is over de thuissituatie van een leerling, zich gaat opstellen als hulpverlener, daarin doorschiet en dan tot dit soort uitlatingen komt.”

Wat moet zo’n docent doen?

„De kwestie doorspelen aan de verantwoordelijke op school: de mentor, de vertrouwenspersoon, de schoolarts.” Voor Dijkmans staat het als een paal boven water: „Docenten moeten zich ten allen tijde bewust zijn van hun gezag, van hun voorbeeldfunctie. Ze hebben een bepaalde bekendheid, zeker lokaal. Dat schept verantwoordelijkheid.”

Wat zijn nog meer belangrijke spelregels voor het gebruik van sociale media?

„Dat leraren geen vertrouwelijke schoolzaken naar buiten brengen, in discussies duidelijk maken wie ze zijn, hun persoonlijke mening geven en niet namens school spreken, en zich houden aan de algemene regels van fatsoen. Dat geldt natuurlijk net zo goed voor leerlingen.”

Wat zijn de sancties?

„Voor leraren een waarschuwing, berisping, schorsing of ontslag, afhankelijk van de ernst van de overschrijding. Leerlingen kunnen geschorst of verwijderd worden. Overigens vind ik het niet verstandig dat een schoolleider via de media laat weten dat zijn docent ontslag boven het hoofd kan hangen. Het gaat hier om een relatie werkgever-werknemer. Daar past geen publieke uitlating bij.”

Hoe wordt het protocol ontvangen?

„Toen het net uit was, kregen we veel kritiek. Het zou te streng zijn. Nu we er een tijdje mee werken, horen we er geen wanklank meer over.”

Er zijn scholen die sociale media gebruiken voor praktische zaken, zoals het doorgeven van roosterwijzigingen.

„Daar is niets mis mee. Dan kies je een positieve en functionele insteek.”