Het gaat niet om het resultaat, maar om het doel, waarschuwt ds. P. van der Kraan, hervormd predikant in Bleskensgraaf en sinds vorig jaar voorzitter van het COGG. „Van meet af aan hebben we niet veel pretenties gehad. Bij de oprichting werd nog gesproken van een gereformeerd convent, maar later is toch voor de bescheidener titel ”contactorgaan” gekozen.” Ds. Van der Kraan pakt de statuten erbij om de doelstelling toe te lichten. „Het COGG wenst te bevorderen dat de deelnemende kerken of groeperingen met elkaar contact oefenen, opdat ze elkaar beter leren verstaan, elkaar aanspreken op de basis van Gods Woord en de Drie Formulieren van Enigheid en op deze wijze dichter tot elkaar komen”, zo luidt artikel 2.

Deelnemers zijn de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), de Confessionele Vereniging (CV, hervormd), de Gereformeerde Bond (GB, hervormd), het Confessioneel Gereformeerd Beraad (CGB, Gereformeerde Kerken) en de Nederlands Gereformeerde Kerken. Namens de Gereformeerde Gemeenten (GG) nemen A. de Visser en drs. I. A. Kole (secretaris) op persoonlijke titel deel. Tot voor kort hoorde daar ook K. Bokma bij. En van de Oud Gereformeerde Gemeenten neemt dr. R. Bisschop, eveneens op persoonlijke titel, deel.

Recent hebben de deputaten kerkelijke eenheid van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) aangegeven waarnemer te willen worden. Daarover zijn inmiddels enkele positieve gesprekken gevoerd, kan ds. Van der Kraan melden.

Terug naar de vraag: Hoe staat het met de doelstelling, na veertig jaar? Het is niet mogelijk concreet te meten hoeveel invloed het COGG de afgelopen decennia heeft gehad, aldus ds. Van der Kraan. Hij wijst erop dat het in het COGG gaat om een stuk geestelijke herkenning van broeders uit verschillende kerken, een met elkaar in gesprek zijn, elkaar bevragen en bemoedigen, en met elkaar nadenken over actuele maatschappelijke en theologische thema’s: normen en waarden, de betekenis van traditie, de plaats van Israël in de gereformeerde theologie, de rechtvaardiging door het geloof, Calvijn en de eenheid van de kerk. Elk jaar is er een conferentie en zijn er drie vergaderingen waarin deze inhoudelijke thema’s aan de orde komen.

Ondanks dit nobele streven naar herkenning zijn in het verleden kritische geluiden geuit richting het COGG. Het platform zou te vrijblijvend zijn, te onduidelijk: je komt elkaar tegen op een conferentie of vergadering, kijkt elkaar diep in de ogen en verlaat elkaar weer. Drs. I. A. Kole relativeert: „Het is in elk geval een platform waar je elkaar ontmoet. Je hoopt dat wat je bespreekt verder voortgang vindt in kerkelijke organen, maar daar hebben wij zelf geen mogelijkheden voor. Zo maak je misschien al gauw een lamgeslagen indruk. Je ontmoet elkaar, de gesprekken zijn goed, maar je zou graag de werking van een olievlek zien.”

Toch zijn er wel concrete resultaten aan te wijzen, onderstreept ds. Van der Kraan. „Dat de synode van de CGK heeft uitgesproken positief te staan ten opzichte samenwerking met de GB, vloeit rechtstreeks voort uit het COGG. Was het COGG er niet geweest, dan was die brug niet geslagen.

En wat de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt betreft: vanouds een bolwerk van zekerheid, nu zijn ook hierin echter barsten gekomen. Men is zich af gaan vragen: Zitten we wel op de goede lijn? Die vraag zou best wel eens te maken kunnen hebben met de contacten binnen het COGG. Mijn algemene indruk is dat de grenzen tussen de verschillende kerken wat diffuus zijn geworden. Maar tegelijk merk je dat sommige opinieleiders juist menen de muren hoog te moeten optrekken rond de eigen kring.”

Aan de basis van het COGG stonden veertig jaar geleden de gereformeerde hoogleraar prof. dr. K. Dijk en de christelijke gereformeerde hoogleraar prof. G. Wisse. Zowel Kole als Van der Kraan betreurt het dat de GG niet officieel meedoen in het COGG. Ds. Van der Kraan: „Waarom kun je daar niet gewoon bijzitten? Het verplicht tot niets. Laat je stem horen. Je kunt wel van alles over elkaar lezen, maar als je elkaar ziet, is het toch weer anders.”

De laatste synode van de GG heeft opnieuw het verzoek gekregen toe te treden, zegt Kole. „Daarop is kort geantwoord dat de vertegenwoordiging zo breed is, dat men daar niet direct aanknopingspunten vindt om in gesprek te gaan. Op zichzelf is dat een goede afweging, er hebben zich in die veertig jaar inderdaad behoorlijke ontwikkelingen voorgedaan. Als de Nederlands Gereformeerde Kerken bijvoorbeeld de ambten voor vrouwen openstellen, heb je op het COGG een punt van bespreking. Zodra het ter sprake komt, wordt de verscheidenheid groter. Aan de andere kant kan het juist een reden zijn na te gaan wat de Bijbel over de ambten zegt, en hoe het thema in de geschiedenis aan de orde is geweest. Je kunt zo je eigen standpunt opscherpen en nog eens tegen het licht te houden. In de beginfase van het COGG was ds. A. Verhagen voortrekker, en ds. H. Rijksen is voorzitter geweest. De betrokkenheid was toen groter. Ik zou het heel fijn vinden als predikanten op persoonlijke titel zouden deelnemen. Ik ben ook bereid mijn plaats voor één of meer predikanten ter beschikking te stellen.”

Wil het COGG de Gereformeerde Gemeenten graag bij de ontmoetingen betrekken, aan de andere kant heeft het platform de Gereformeerde Kerken te kennen gegeven dat de opvattingen van Kuitert en Den Heyer de geesten uiteendrijven. Twee jaar geleden is uitgesproken dat deelname van de GKN niet langer wenselijk is. Ds. Van der Kraan zegt dat de discussies over de deelname van de GKN heel hartstochtelijk zijn geweest, en dat men elkaar zo lang mogelijk heeft willen vasthouden.

De hervormde predikant uit Bleskensgraaf benadrukt dat eenheid niet iets van mensen is, maar wortelt in God. „Lijden we eraan dat we elf, twaalf en binnenkort misschien wel dertien keer gereformeerd zijn? Is dat voor ons een aanklacht? Laten we goed lezen wat de Nederlandse Geloofsbelijdenis over de kerk zegt.”