„Een mooie, democratische traditie in de partij”, noemde PvdA-leider Samsom de gebruikelijke (drie) praatsessies en het congres over het regeerakkoord. Aan het begin van de avond sprak hij nog van „hard werken”, maar de doorgaans kritische PvdA-leden verwelkomden hem met een warm applaus.

Samsom kon hen dan ook verwennen met teksten als: „Eindelijk komt er een kabinet dat werkt aan een rechtvaardiger inkomensverdeling. De lage inkomens gaan er iets op vooruit, de hoge inkomens leveren in. Eerlijk delen moet en kan, ook in zware tijden.”

Emancipatie en discriminatie­bestrijding „worden weer volwaardige onderdelen van het kabinetsbeleid”, vervolgde Samsom. „Er komt een einde aan weigerambtenaren en

scholen mogen geen homo­seksuele docenten en leerlingen meer ontslaan of weigeren.”

Over dat laatste werd de rest van de avond niet meer gesproken. Wel waren er vragen over de pijnpunten voor de PvdA. Zoals de bezuiniging van 1 miljard euro op ontwikkelingssamenwerking. Samsom poetste die niet weg, maar beloofde bij een volgende formatie te proberen weer meer geld uit te trekken voor hulp aan de allerarmsten.

Minstens een van de aan­wezigen ging dat niet ver genoeg: „Ik overweeg zaterdag een motie van afkeuring of treurnis in te dienen. Deze korting is onacceptabel.”

De strafbaarstelling van illegaliteit lag enkele partijleden ook niet lekker. „Een zwaar punt voor ons”, gaf Samsom ruiterlijk toe. Hij wees er op dat dankzij de PvdA uit de integratie­paragraaf wel een „hoop wilderiaanse onzin” is geschrapt. „En de strafbaarstelling is vooral symbolisch. Particulieren die hulp bieden aan illegalen zijn ook niet strafbaar.”

Samsom kreeg verder de vraag voorgelegd hoe hij ervoor gaat zorgen dat het kabinetsbeleid ook door de Eerste Kamer komt, waar VVD en PvdA samen geen meerderheid hebben. De partijleider antwoordde dat hij om te beginnen in de Tweede Kamer al veel breder draagvlak voor het kabinetsbeleid wil zoeken dan alleen bij de coalitie­partijen. „Als dat lukt, is het vanzelfsprekender dat je ook in de Senaat voldoende steun hebt. Door goed samen te werken met andere partijen acht ik het risico beheersbaar.”

Verreweg de meeste PvdA’ers bleken tevreden met de uitleg van Samsom. Slechts een van de aanwezigen riep het congres van zaterdag alvast op tegen het regeerakkoord te stemmen. „Leg de lat hoger”, stelde hij. „Wijs deze coalitie af en ga voor een groene, linkse coalitie waarvan Samsom premier kan worden. Dit is geen breuk met het neo­liberale beleid van de laatste tijd. En als je je principes verlaat, word je gemarginaliseerd.”

Bijval kwam er echter niet. Partijvoorzitter Spekman ging er nog even tegen in: „Er ligt een enorm nivellerende agenda. De macht van het snelle geld wordt aangepakt, net als de veramerikanisering van de arbeidsmarkt. En als PvdA moeten we onze koers bewaren: we doen het met de blauwen, maar we worden niet paars. We blijven rood.”

Samsom reageerde na afloop tevreden. „Ik heb wel de indruk dat ik steun heb.” Over het partijcongres van zaterdag heeft hij al „een goed gevoel.”