Jeanine Erades (44) houdt van Frankrijk. Ze gaat er al jarenlang naartoe op vakantie. Haar debuut, de historische roman ”Duivelsblauw”, speelt zich af in de Zuid-Franse stad Toulouse. En er is nog een link met het land: tijdens het schrijfproces ontdekte ze dat ze Frans bloed in de aderen heeft.

De schrijfster woont met haar gezin in Papendrecht en is werkzaam als jurist bij ingenieursbureau Royal HaskoningDHV in Rotterdam. Haar roman schreef ze voor een groot deel in Frankrijk, tijdens vakanties. „In de voortent, met de laptop op schoot”, vertelt ze. Het vooronderzoek pleegde ze ook grotendeels onder de Franse zon: drie maanden lang verbleef Erades in Toulouse om zich te verdiepen in de geschiedenis van de pastelhandel, het onderwerp van ”Duivelsblauw”.

De roman speelt zich af in 16e eeuw. Toulouse was in die tijd beroemd vanwege de handel in pastel, een blauwe verfstof die gewonnen werd uit wede, een plant met kleine, gele trosbloemen. Zakenlieden in de stad werden schatrijk door deze handel en bouwden luxueuze herenhuizen. Een voorbeeld daarvan is het huidige Hotel d’Assézat, destijds het onderkomen van een van de machtigste pastelhandelaren.

Schone handen

Hoofdpersoon in ”Duivelsblauw” is Sophie, de dochter van een rijke pastelhandelaar. Ondanks alle weelde waarin ze opgroeit, heeft ze geen gelukkige jeugd. Ze lijdt onder de wreedheid van haar vader en haar broer, moeder is nogal labiel en min of meer afwezig in het gezin. Bij het ouder worden ondervindt Sophie veel hinder van haar vaders zakenpartner, die de jonge vrouw seksueel misbruikt.

Wanneer Sophie in het geheim in haar vaders werkkamer neust, ontdekt ze dat hij bepaald geen schone handen heeft. Zijn succesvolle handel gaat gepaard met fraude en omkoperij. Bovendien blijkt hij van plan om haar uit te huwelijken. Voor Sophie is de potentiële echtgenoot echter iemand met wie ze nooit ofte nimmer haar leven wil delen. Zij verbindt zich liever aan Peyre, een blauwverver die stoffen kleurt met pastel en met wie ze in het geheim al lang contact heeft. Voor deze verbintenis hoeft ze echter niet op goedkeuring van haar vader te rekenen.

De jonge Française is echter niet voor één gat te vangen. Ze bedenkt een plan om onder het gedwongen huwelijk uit te komen. Helaas is de afloop jammerlijk: Sophies vader wil zijn „onmogelijke dochter” nooit meer zien en stuurt haar naar een klooster. Na verloop van tijd blijkt er ook daar veel loos te zijn. Onder het godsdienstige vernis gaat uiteindelijk een harde wereld schuil.

Dan breken echter de godsdienstoorlogen uit tussen hugenoten en rooms-katholieken. Er woedt een hevige strijd, met dramatische gevolgen voor zowel de burgers als de pastelhandel. Sophie komt na allerlei gebeurtenissen uiteindelijk weer in haar ouderlijk huis terecht. De ontmoeting die ze daar heeft met haar vader is een heel bijzonder moment in haar leven.

Handelsintriges

Het idee voor ”Duivelsblauw” ontstond toen Erades een jaar of zeven geleden op vakantie was in de Pyreneeën. „We gingen een dagje naar Toulouse en daar kocht ik ergens een simpel toeristisch boekje met informatie over de geschiedenis van de stad en de pastelhandel. Hierdoor sloeg ik aan het fantaseren over de wereld van die pastelhandelaren, over rivaliserende families en handelsintriges. Zo ontstond het begin van een verhaal.”

Het bleef niet bij zomaar wat fantaseren. De pastelhandel boeide Erades zo dat ze een uitgebreide zoektocht startte om meer te weten te komen over dit onderwerp, waarbij ze ook ontdekte dat er een familielid van haar man in Toulouse woont. Op diens uitnodiging bracht ze een week in de Zuid-Franse stad door. „Dat smaakte naar meer”, vertelt ze. Reden genoeg om later nog eens een periode van drie maanden in de stad door te brengen om zich te verdiepen in de pastelhandel.

„Tijdens mijn verblijf daar heb ik veel plekken bezocht en met mensen gesproken. Verder heb ik veel gehad aan een Frans proefschrift over de pastelhandel. Dat bevatte zo veel informatie dat ik zelf nauwelijks op zoek hoefde te gaan in archieven. En in Toulouse had ik zo veel bijzondere ontmoetingen met mensen die me verder konden helpen, het hing soms gewoon van de toevalligheden aan elkaar. Ik kreeg daardoor het gevoel: dit verhaal móét gewoon geschreven worden.”

Keuzes maken

Uiteindelijk bleek het nog een hele kluif om van alle gevonden informatie een goed verhaal te maken, vertelt Erades. „Daar heb ik best lang over gedaan. Allerlei moeilijkheden kwamen om de hoek kijken: de vraag wie nu eigenlijk de hoofdpersoon is en de moeilijkheid om consequent vanuit één perspectief te schrijven.` Keuzes maken –wat stop je wel in je verhaal, wat niet– was soms ook lastig, vertelt ze. „Ik heb er bijvoorbeeld over na moeten denken of de strijd tussen protestanten en rooms-katholieken er nu wel of niet in moest. Die oorlog heeft echter zo veel invloed gehad op de pastelhandel dat ik dit onderwerp niet kon laten liggen.”

Belangrijk thema in de roman is de macht van familiebanden. Volgens Erades zit de crux erin dat Sophie uiteindelijk pal achter haar familie gaat staan, ondanks het verdriet uit het verleden. Ook voor de schrijfster zelf zijn die banden belangrijk. „Waar het om draait, is dat je in tijden van tegenslag altijd op je familieleden kunt terugvallen. Wanneer je dat moet missen, voel je je volgens mij erg verloren.”

Boekgegevens

”Duivelsblauw”, Jeanine Erades; uitg. Mozaïek, Zoetermeer, 2012; ISBN 978 90 2399 407 7; 502 blz.; € 19,90.