Leegloop of niet, het centrum van Terneuzen is op vrijdagmiddag verre van rustig. De kermis overlaadt de Markt met licht en geluid.

Even verderop zit Jeroen (21) met een vriend bij de uitgang van winkelcentrum Schuttershof. Hij herkent de kritiek van jongeren op de streek maar al te goed. „Terneuzen is een van de crimineelste gemeenten van Nederland. Het is hier ’s weekends altijd raak met vechtpartijen tussen Turken en Antillianen.”

Op de Markt moet kermisbezoeker Jordi (19) hard praten om boven de muziek uit te komen. Ook hij begint vrijwel meteen over de lokale raciale twisten, als oorzaak voor het grimmige klimaat in de stad. „Het is hier de Turken versus de negers.” Negers? „Of buitenlanders dan”, zegt hij. „Zorg dat je in het weekend niet de verkeerde persoon aankijkt. Je hebt zo twintig man om je heen staan.”

Het probleem van onlusten tussen groepen allochtone jongeren speelt in Terneuzen al jaren, maar bereikte deze zomer een voorlopig hoogtepunt toen er over en weer werd geschoten. Burgemeester Lonink laat de politie sinds juli preventief fouilleren op vuurwapens. „De jongerengroepen zijn schietgevaarlijk geworden”, stelde hij voor Omroep Zeeland vast.

Het heeft allemaal zijn weerslag op de jeugd. Dat merk je in het weekend, zegt Jordi. „Nederlandse jongeren gaan liever naar de overkant, naar de Belgen.” De lange reistijden met het openbaar vervoer in Zeeuws-Vlaanderen is het enige dat hen daarbij nog weerhoudt, zo lijkt het. „Zodra ze achttien zijn en kunnen autorijden, zijn ze hier weg.”

De exodus blijft niet beperkt tot stappen in het weekend. Waar de Zeeuwse bevolking al afnam de afgelopen jaren, is de neergang onder jongeren het sterkst. Komende jaren wordt onder deze bevolkingsgroep 5 tot 15 procent krimp verwacht.

Deze krimp blijft ook onder beleidsmedewerkers niet onopgemerkt. Tal van initiatieven worden opgezet om de uittocht tegen te gaan. Marjolein Reinhoudt, communicatieadviseur van de Zeeuws-Vlaamse gemeente Sluis, keerde na haar studietijd wel in de regio terug. Sluis laat nu, samen met de provincie, onderzoek doen naar specifieke beweegredenen van studenten om weg te blijven.

Het probleem van de ontgroening van Zeeuws-Vlaanderen wordt bepaald niet onderschat: de overheid steunt talrijke initiatieven die de trend moeten keren. Van speldjes met de Zeeuws-Vlaamse vlag bij het middelbare schooldiploma, tot netwerkbijeenkomst Rootzz, opgericht om studerende jongeren aan een stageplek te helpen.

De belangrijkste sleutel lijkt te liggen bij het onderwijs. Er zijn in Zeeuws-Vlaanderen alleen mbo-opleidingen. Voor hbo of hoger moet jongeren de streek uit, waarna ze doorgaans niet meer terugkomen. Speciaal voor hen is de taskforce ”Uw nieuwe toekomst” opgericht. Deze moet de jongeren weer teruglokken.

Jordi op de kermis in Terneuzen herkent het: ook hij raakte vrienden kwijt die na hun studie niet meer terugkeerden.

Uitzondering is de 19-jarige Monica uit het nabijgelegen Zaamslag. Zij volgt wel een opleiding buiten de regio, maar is niet van plan Zeeuws-Vlaanderen de rug toe te keren. „Ik heb daar geen behoefte aan.” Ze wordt dierenverzorger en voelt zich in Zaamslag prima thuis. Lachend: „Maar ik ben ook een beetje een boer, he?”

Maar of er echt sprake is van leegloop? Een man met zijn 15-jarige zoon in de Terneuzense Noordstraat moet er wat om lachen. Hij herkent de geluiden niet. Zoonlief daarentegen wil over een paar jaar „naar de grote stad.” Om te studeren, zegt hij. „En daar kun je tenminste goed skateboarden.”

Dit is het tweede deel in een serie over gebieden die kampen met bevolkingskrimp.

Exodus van jong Zeeuws-Vlaams talent

HULST – Aan de omgeving ligt het niet: zelfs het pittoreske stadje Hulst ziet jongeren vertrekken. Burgemeester Mulder zoekt oplossingen.

Mulder (CDA) wil meteen de klacht nuanceren dat er voor jongeren in Zeeuws-Vlaanderen niets te doen zou zijn. „Hulst kent een actief verenigingsleven. Neem de muziekkorpsen: die oefenen speciaal voor studenten op vrijdagavonden, zodat zij er ook bij kunnen zijn. En Antwerpen is dichtbij. Dan bouw je hier toch geen bioscoop?”

Over het openbaar vervoer in de regio geeft Mulder echter volmondig toe dat het slecht is. „In Zeeuws-Vlaanderen sporen we niet”, lacht hij. „Dit is een uithoek met grote afstanden. De gemeente Hulst heeft wel vijftien kernen. Ieder gezin dat het kan betalen heeft hier twee auto’s.”

Een kleine kans voor groei lijkt te liggen in de relatief lage huizenprijzen, die steeds vaker dertigers de jachtige Randstad doet verwisselen voor het ruime Zeeuws-Vlaanderen. Dat gegeven trekt overigens ook zuiderburen aan, zo becijferde makelaarsvereniging NVM onlangs.

Mulder juicht het toe: „Wij zien Belgen niet als buitenlanders. Vooral jongere mensen komen hierheen: er zijn veel gemengde huwelijken.”

Bovendien: „Belgische stellen kopen vaak de oudere woningen, die ze vervolgens opknappen. Dat is goed voor de middenstand, en het gaat verkrotting tegen.”

Kortom: Hulst is blij met de Belgen, die behalve verre vrienden nog betere buren blijken te zijn.