Winnende Janoekovitsj staat tegenover sterke oppositie
KIEV – Vreugdevol sprak de regerende Partij van de Regio’s van een overwinning bij de Oekraïense parlementsverkiezingen van zondag. Maar bij nadere bestudering van de voorlopige uitslag moet president Janoekovitsj de blijdschap temperen. De oppositie is sinds zondag een factor om rekening mee te houden. De verkiezingen waren een test voor Viktor Janoekovitsj. In 2010 nam hij het presidentschap over van Viktor Joesjtsjenko, de grote overwinnaar bij de Oranjerevolutie van 2004.
In deze twee jaar voerde Janoekovitsj een omstreden taalwet in, waarbij naast het Oekraïens ook een tweede taal mag worden gebruikt op overheidsniveau, zoals het Russisch. Ook de opsluiting van oppositieleider Joelia Timosjenko trok veel aandacht in binnen- en buitenland. De president voerde een autoritairder regime in, maar bracht ook het Europees kampioenschap voetbal tot een goed einde. Zijn campagne had dan ook het motto ”Stabiliteit en welzijn”.
De kiezer was niet overtuigd van zijn werk. De Partij van de Regio’s veroverde gisteren 35,85 procent. Maar het oppositiekamp stelde daar een uitslag tegenover die een sterk signaal afgeeft. Timosjenko’s oppositieblok Batkivsjtsjina (Vaderland) kwam uit op 21,42 procent. Gevolgd door de communisten (15,16 procent), de liberale partij van wereldkampioen zwaargewicht boksen Vitali Klitsjko (12,77 procent) en het nationalistische Svoboda (7,94 procent).
Svoboda (Vrijheid) en Klitsjko zijn de grote verrassingen. Ze profiteren van Timosjenko’s afwezigheid. Svoboda, de tegenhanger van de Partij van de Regio’s, kan rekenen op de steun van het Oekraïens sprekende westen, waar Timosjenko haar aanhang vandaan haalde.
De Partij van de Regio’s heeft een troef achter de hand. Het parlement telt 450 zetels, waarvan de helft wordt gekozen via landelijke evenredige vertegenwoordiging. De voorlopige uitslag geeft deze resultaten weer. De andere helft komt van afzonderlijke districten. De kandidaat met de meeste stemmen in het district verovert een zetel. Naast kandidaten van de Regiopartij kunnen politici die pro-Janoekovitsj zijn, zich bij zijn kamp aansluiten. Een niet onbekend fenomeen binnen het Oekraïense parlement, waar vaker parlementsleden overstappen naar een andere kleur.
Het politieke leven van Janoekovitsj staat of valt eigenlijk met de, kwetsbare en eenzijdige, economie, die steunt op de export van graan en staal. Geïsoleerd van het Westen, door de opsluiting van Timosjenko, hoeft Janoekovitsj daar geen hulp van te verwachten. Helemaal niet als de verkiezingen zijn vervalst. Van het Internationaal Monetair Fonds krijgt Oekraïne geen geld, omdat Janoekovitsj weigert hervormingen in te voeren. Op steun van Moskou zit de president niet te wachten, uit angst dat de Russische invloed in Oekraïne te groot wordt. Tot aan de presidentsverkiezingen van 2015 heeft Janoekovitsj zijn handen vol.