Mag topsport op zondag wel of niet? Over deze en andere vragen buigen zo’n vijftien tweedejaarsstudenten van de bacheloropleiding theologie zich op een winderige herfstochtend. Onder leiding van prof. dr. Ad de Bruijne diepen ze ethische dilemma’s uit. „Het mag”, stelt de student die het onderwerp heeft voorbereid. Grijnzend: „Persoonlijk vind ik dat het niet mag. Ik wil er maar mee zeggen dat al houd je je aan de regels voor het maken van een ethische afweging, je nog alle kanten op kunt.”

De twinkeling in zijn ogen toont dat ethicus prof. De Bruijne geboeid is door het enthousiasme van zijn studenten. Om hen vervolgens aan te sporen tot verdere verdieping. „Ik denk dat als je echt wilt verdedigen dat topsport op zondag mag, het niet werkt op de manier die je nu gekozen hebt. De enige begaanbare weg is je visie op de zondag te veranderen.”

Het op deze wijze verbinden van het gereformeerde belijden met vragen uit kerk en samenleving is dagelijkse kost in Kampen, betoogt prof. Mees te Velde. Volgens de rector probeert de TUK, vanouds de predikantenopleiding van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV), „midden in kerk en maatschappij te staan.” Hoewel geworteld in de GKV kijkt de TUK over kerkmuren heen, aldus de rector. „Er studeren hier mensen met diverse achtergronden. En ook qua leeftijden is de populatie divers. Dat wordt nog versterkt door de internationale master die we in de nabije toekomst hopen te starten.”

Betrekkelijk nieuw voor Kampen is het groeiende aantal studenten dat al wat ouder is. Prof. Te Velde: „Het aantal schoolverlaters dat zich hier meldt voor de bachelor en predikant wil worden, neemt af. Een flink deel van de studenten heeft een studie achter de rug of een aantal jaren gewerkt. In de eenjarige master is het aantal studenten van oudere leeftijd en van buiten de GKV nog groter. Zij komen hier om zich te specialiseren in een theologisch vakgebied, zoals in de missionaire master. Daarbij zijn ook mensen die al predikant zijn.”

De komst van een praktijkcentrum, dat de universiteit opzet in samenwerking met de Gereformeerde Hogeschool, het Centrum-G, het steunpunt voor gemeenteopbouw en evangelisatie van de GKV, moet theorie en praktijk meer verweven. Prof. Te Velde: „In combinatie daarmee zal er meer uitwisseling zijn tussen theorie en praktijk.”

Belangrijk vindt de rector het dat de interactie van de Kamper theologiestudenten met de praktijk niet ten koste gaat van het academisch niveau. „We geven onze studenten een rugzak vol kennis mee van de Bijbel en van de gereformeerde theologie. Op die basis moeten studenten zelf oordeelvormend bezig kunnen zijn. Het praktijkcentrum kan echter helpen om die ‘denk­vaardigheid’ om te zetten in een toegankelijke boodschap, zowel in preken en catechese als in pastoraat en gemeenteopbouw.”

Met de in 2009 gestarte masteropleiding missionaire gemeente, onder leiding van prof. dr. Stefan Paas, probeert ‘Kampen’ daarnaast een basis te leggen onder zending in de geseculariseerde westerse samenleving. Ds. Arjen van der Scheer uit Hoogezand-Sappemeer is een van de studenten die de opleiding volgen. Een opvallend element van de studie noemt hij de aandacht voor leiderschap. „Dat kwam vroeger in de predikantenopleiding niet aan de orde. Maar nu de kerk antwoord moet geven op de vraag hoe ze in de samenleving wil staan, is dat van groot belang.”

De toestroom van studenten richting de master missionaire gemeente betekent niet dat andere taken van de universiteit in de knel komen, zegt prof. Te Velde. „Prof. K. Schilder zei in de jaren 30 van de vorige eeuw: Onderzoek is nodig om te voorkomen dat academische theologiebeoefening verwordt tot het reproduceren van bestaande kennis. Onze hoogleraren moeten ook met eigen onderzoek het onderwijs verrijken.”

Daarnaast wordt nog steeds een toekomstige generatie GKV-predikanten aan de TUK klaargestoomd. Prof. dr. Barend Kamphuis, hoogleraar systematische theologie, zou die groep graag zien groeien. „Op dit moment studeren er te weinig predikanten af. Als deze ontwikkeling doorzet, dreigt een predikantentekort.”

Tweedejaarsstudent Marten van Benthem herkent dat beeld. Tegelijkertijd weet hij nog niet zeker of hij predikant wil worden. „Ik wil iets doen met het overdragen van Gods boodschap voor de wereld. Maar of ik daarvoor predikant moet worden? Gelukkig krijg ik hier de ruimte om toe te groeien naar het beantwoorden van die vraag.”

Dit is het vijfde en laatste deel in een serie over theologieopleidingen in Nederland.

Theologische Universiteit Kampen

Na het vertrek van de Protestantse Theologische Universiteit enkele maanden geleden is de Theologische Universiteit Kampen (TUK) de enige overgebleven theologie­opleiding in Kampen.

De TUK, waarvan de wortels teruggaan naar de in 1854 opgerichte Theo­logische School van de Christelijke Afgescheiden Gereformeerde Kerk, telt zo’n 130 studenten.

Hoewel de TUK geen concrete verhuisplannen heeft, is er een bezinning gaande op de toekomst en de vestigingsplaats van de instelling. Verhuizen naar een grotere universiteitsstad is daarbij een optie.