Koploper in het onderzoek is Apeldoorn, dat het afgelopen jaar maar liefst 124 miljoen euro verlies moest nemen. Daarna volgen Heerenveen met een kleine 80 miljoen, Den Haag met bijna 65 miljoen, Groningen met 63 miljoen en Kaag en Braassem met 46 miljoen euro.

De gemeenten kochten lappen bouwgrond die door de crisis in de woningmarkt onverkoopbaar zijn geworden. Van de 40 benaderde gemeenten hebben er 33 in 2011 een verlies geleden van een miljoen of meer. Bij 11 daarvan was het meer dan 20 miljoen.

Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, Enschede, Maastricht en Leiden meldden aan het tv-programma vorig jaar geen verlies te hebben gemaakt.

Erwin van der Krabben, hoogleraar vastgoed aan de Radboud Universiteit Nijmegen, zei in de uitzending dat hij vreest dat gemeenten fors moeten bezuinigen. Dat kan leiden tot het sluiten van zwembaden, bibliotheken en het stoppen van subsidies voor sportverenigingen.

De hoogleraar meent dat de bestuurders hebben zitten slapen en de risico’s onvoldoende hebben ingeschat. „Ze hadden dollartekens in hun ogen.” Begin dit jaar moesten in Apeldoorn wethouders het veld ruimen wegens de verliezen.

De Delftse wethouder Lucas Vokurka vindt ingrijpen van de landelijke of provinciale overheid nodig. Er zou volgens hem een inventarisatie moeten komen van alle bouwlocaties om te bepalen welke geschrapt kunnen worden. De betrokken gemeenten zouden dan financiële compensatie moeten krijgen.